Differentiëren in het hoger onderwijs

Groepen worden gedurende de schoolloopbaan (van basisschool naar hoger onderwijs) steeds homogener vanwege de opsplitsing naar onderwijssoort. Op een universiteit of hogeschool is er minder niveauverschil tussen studenten dan tussen leerlingen op de basisschool of in het voortgezet onderwijs. En als het goed is heeft de student in het hoger onderwijs, gevoed door voorlichtingsdagen en matchingsprocedures, een weloverwogen keuze gemaakt voor hogeschool of universiteit, voor een meer of minder praktische opleiding.

Is differentiëren in het hoger onderwijs dan nog wel nodig? Jazeker! In het hoger onderwijs is differentiatie net zo wenselijk als op andere onderwijsniveaus om de ambitie en het leergedrag van studenten te stimuleren en hun motivatie te bevorderen en te behouden.

Differentiatie in het aanbod

Sinds het rapport van de Commissie Veerman (Differentiëren in drievoud, 2010) is differentiëren een gevleugeld woord in het hoger onderwijs. De commissie pleitte voor differentiatie op stelselniveau, op instellingsniveau en in het onderwijsaanbod. Op deze pagina bespreken we alleen dat laatste: differentiatie in het aanbod binnen een opleiding en nog een laag dieper, in de didactiek die een docent toepast in zijn cursus.

Wat differentiëren in het hoger onderwijs inhoudt

Differentiëren in het hoger onderwijs gaat over het aansluiten op verschillen in interesse, motivatie, voorkeuren, prestatieniveau, onderwijservaring, werkervaring en culturele achtergrond van studenten. Het doel van differentiëren is het vormgeven van onderwijs dat alle studenten uitdaagt en laat leren. Differentiatie kan plaatsvinden in onderwijsinhoud, werkvormen, niveau en onderwijsmiddelen.

In de Strategische Agenda Hoger Onderwijs en Onderzoek 2015-2025 van OCW krijgt differentiëren vooral de invulling van zorgen voor meer uitdaging voor studenten die de studie gemakkelijk afgaat en die anders gedemotiveerd raken. In het hoger onderwijs worden daarom honoursprogramma’s (verder) ontwikkeld en maakt men afspraken over hogere percentages studenten die deelnemen aan dergelijke excellentieprogramma’s. Maar er is ook een groep studenten die extra aandacht nodig heeft omdat ze bepaalde onderdelen van de studie lastig vinden.

Manieren om te differentiëren

Differentiëren kan op verschillende manieren plaatsvinden. We bespreken hieronder drie vormen.

Meer weten?

Heb je vragen of wil je advies bij differentiëren in het hoger onderwijs? Neem dan contact op met Hanne ten Berge.

Contactpersonen

Referenties

  • Commissie Toekomstbestendig Hoger Onderwijs Stelsel (2010). Differentiëren in drievoud. Omwille van kwaliteit en verscheidenheid in het hoger onderwijs. April 2010.
  • OCW (2015). De waarde(n) van weten. Strategische agenda Hoger Onderwijs en Onderzoek.