Filteren van informatie: niet altijd nuttig

Leraar staat voor de klas

We krijgen, via onze zintuigen, voortdurend een enorme stroom aan informatie (beelden, geluiden, geuren, tastprikkels) binnen. Veel te veel om allemaal te verwerken. Mensen zijn in staat informatie onbewust te filteren zodat minder relevante informatie onderdrukt wordt. Op YouTube staan hier talloze leuke voorbeelden van. Bekijk voordat je verder leest bijvoorbeeld dit YouTube-filmpje.

En? Zag je de gorilla? Als je fervent kijker bent van Mindf*ck, waar Victor Mids onlangs een vergelijkbaar filmpje liet zien om te illustreren hoe selectief onze aandacht is, waarschijnlijk wel. Maar de verdwijnende speler, en het verkleurende gordijn? Mij waren ze in ieder geval ontgaan!

Filteren van informatie tijdens lesgeven

Ook als je les staat te geven filter je de informatie uit de klas. Je moet wel. De dynamiek in een klas is veel te complex om alles ervan in je op te nemen. Maar, hoewel het noodzakelijk is om informatie te filteren, betekent het ook dat je waardevolle informatie over het leren van je leerlingen mist. Het zou dus mooi zijn als je die filters af en toe even uit kunt zetten om heel gericht te kijken naar het leren van je leerlingen.

Uitzetten van de filters

Peter Dudley, een expert op het gebied van Lesson Study, waar een groep leerkrachten samen onderzoek doet naar het leren van hun leerlingen en lessen ontwikkelt, suggereert dat het kunnen uitzetten van die filters zo belangrijk is dat hij het aanwijst als een van de mogelijke mechanismen achter een succesvolle Lesson Study. Door de filters uit te zetten begrijpen leerkrachten het leren van hun leerlingen beter en komen zo tot inzichten die ze kunnen inzetten in hun lessen.

Hoe zet je filters uit?

Die filters zijn geautomatiseerd en je hebt ze niet voor niets. Uitzetten is dus een heel bewust en intensief proces:

  • Stel een doel. Wat wil je met je les bij de kinderen bereiken?
  • Maak bij je lesplanning een lijstje met verwachtingen van een aantal kinderen. Hoe denk je dat elk kind gaat reageren op elke lesactiviteit?
  • Schakel hulp in. Een van de redenen dat je de filters hebt is dat je zoveel meer te doen hebt dan observeren. Laat collega’s toe in je klas en vraag ze extra te letten op de leerlingen waar je verwachtingen voor had uitgesproken. Dit hoeft geen uren te duren. Een observatie van 20 minuten kan je al heel veel vertellen. Als live observeren niet lukt kun je ook proberen delen van je les te filmen.
  • Bespreek na. Wat zag je zelf? Wat hebben je collega’s gezien? Klopte de verwachtingen die je had. Wat zou je zo houden? Wat zou de volgende keer misschien beter kunnen?

Deze tip is geschreven door:

Meer lezen?

De bovenstaande tips zijn gebaseerd op de methode Lesson Study. Meer lezen?

  • Schot, W en van Vugt, F (2016) Lesson Study bij W&T: De rijke context van wetenschap en technologie. Platform Betatechniek. Den Haag.
  • Dudley, P. (2013) Teacher learning in Lesson Study: What interaction-level discourse analysis revealed about how teachers utilised imagination, tacit knowledge of teaching and fresh evidence of pupils' learning, to develop practice knowledge and so enhance their pupils' learning, Teaching and Teacher Education, 34, 107-121
  • Het boekje Lesson Study bij W&T: De rijke context van wetenschap en technologie is gratis te downloaden