Multi-, inter- en transdisciplinariteit; wat is wat?
Er zijn verschillende vormen van interdisciplinariteit. Esther Slot bespreekt de verschillen tussen multidisciplinariteit, interdisciplinariteit en transdisciplinariteit.
Multidisciplinariteit
Multidisciplinariteit heeft betrekking op het bestuderen van een onderwerp in verschillende disciplines tegelijkertijd. Perspectieven vanuit de verschillende disciplines zorgen voor een breder begrip van een onderwerp. Je gaat dus over de grenzen van disciplines heen, maar disciplines behouden hierbij hun eigen ‘stem’. Het doel is niet om te komen tot integratie van inzichten.
Interdisciplinariteit
Bj interdisciplinair denken en werken probeert je veelal in interactie te komen tot integratie van perspectieven of inzichten uit verschillende disciplines, om zo een complex fenomeen beter te kunnen duiden. Samen kun je daarin meer dan alleen (‘it goes beyond a simple sum of its parts’). Integratie kan bijvoorbeeld plaatsvinden op het niveau van methoden, tools, concepten, theorieën of inzichten.
Transdisciplinariteit
Bij transdisciplinariteit is het kenmerkend dat een complex probleem afkomstig is uit de maatschappij alvorens er met inzichten uit verschillende disciplines en de praktijk wordt gewerkt aan het komen tot integratie. De integratie van wetenschappelijke en praktijkinzichten heeft dan als doel om de implementatie van oplossingen voor een complex praktijkvraagstuk te bevorderen. Het proces om te komen tot integratie is dus transformatief van aard.
Vergelijk het met het maken van een curry
Een metafoor die bij het onderscheid tussen multi- en interdisciplinariteit past is het maken van een curry. Een multidisciplinair bordje eten bestaat uit aardappelen, groenten en vlees met een sausje. De groenten liggen dan bij elkaar en vormen een logische verhouding tot elkaar, maar zijn nog niet gemengd om te komen tot een betere smaak. Als je er curry van maakt, zie je een nieuw geheel ontstaan: de aardappelen, groente en het vlees samen creëren samen een nieuwe smaak. Een transdisciplinair gerecht bereik je wanneer je de curry serveert met een frisse salade on the side. Deze salade hoeft niet per se uit dezelfde keuken te komen als de curry, maar samen vormen ze een goed geheel.
Sta stil bij je doel
Voor je in je onderwijs(ontwerp) aan de slag gaat met interdisciplinariteit, is het verstandig om goed stil te staan bij de vorm (multi-, inter- of transdisciplinariteit) die het beste past bij wat jij als docent beoogt.
Auteur
Aan de slag met interdisciplinair onderwijs
Onderwijsadvies & Training geeft docenten, opleidingsmanagers en onderwijsontwikkelaars binnen en buiten de Universiteit Utrecht advies over interdisciplinair onderwijs. Lees meer of neem contact op via onderwijsadviesentraining@uu.nl.
Referenties
Huutoniemi, K., Klein, J. T., Bruun, H., & Hukkinen, J. (2010). Analyzing interdisciplinarity: Typology and indicators. Research policy, 39(1), 79-88.
Klein, J. T. (2010). A taxonomy of interdisciplinarity. The Oxford handbook of interdisciplinarity, 15, 15-30.