Do’s en don’ts in hybride onderwijs

Docent verzorgt hybride onderwijs

Hoewel het hybride model van onderwijs geven al zo’n 20 jaar bestaat, heeft dit pas echt een vlucht genomen tijdens de coronacrisis. Het gaat niet altijd van harte, maar het gelijktijdig op locatie en op afstand kunnen deelnemen aan onderwijs bleek wel vaak een uitkomst. Om docenten te helpen bij een snelle overgang van conventioneel naar hybride onderwijs, deden onderwijsadviseurs Ria Dolfing en Rouven Hagemeijer een literatuurstudie naar de voor- en nadelen.

In dit artikel delen ze enkele tips bij het invoeren van hybride onderwijs en hybride leeractiviteiten. Een volledigere uitwerking lees je in hun rapport.

Wat zijn de grootste uitdagingen?

In de literatuur over hybride onderwijs kwamen verschillende uitdagingen naar voren. Deze komen op hoofdlijnen neer op de volgende punten:

  • het faciliteren van communicatie tussen de docenten op locatie en studenten op afstand;
  • het voorkomen van een overload door multimedia, communicatiekanalen en andere IT-hulpmiddelen;
  • het motiveren en betrekken van studenten in hybride leeractiviteiten;
  • het creëren van gelijkwaardige leermogelijkheden, waar zowel de studenten op afstand als de studenten op locatie van profiteren.

Wat zijn de do’s en don’ts?

Om deze uitdagingen aan te pakken, beschrijven Dolfing en Hagemeijer de belangrijkste do’s en don’ts van het vormgeven van hybride onderwijsleermodellen aan de hand van drie thema’s. Hieronder vind je een beknopte samenvatting.

Communicatie & interactie

Zorg voor interactie tussen studenten op locatie en de studenten op een afstand, maar ook tussen de docent en beide groepen studenten. Dit bevordert het groepsgevoel van de online studenten en vergroot gelijkwaardige leerkansen voor beide groepen.

Tips:

  • gebruik de juiste middelen voor communicatie voor extra (a)synchrone uitwisselingen tussen de deelnemers en de docent;
  • geef vooraf duidelijke instructies over hoe deze middelen gebruikt moeten worden en wat de regels zijn bij klassikale discussies en activiteiten;
  • besteed genoeg tijd aan beide groepen;
  • maar let specifiek op communicatie met de online studenten;
  • laat studenten op afstand en studenten op locatie samenwerken.

Motivatie & engagement

Integreer specifieke strategieën die het leerproces ondersteunen en om studenten op afstand gemotiveerd te houden.

Tips:

  • gebruik verschillende manieren van communicatie (media/kanalen) om studenten betrokken te houden;
  • stel duidelijke regels op voor deelname en besteed genoeg aandacht aan de online groep;
  • gebruik asynchrone middelen om te kunnen deelnemen;
  • creëer mogelijkheden voor studenten op afstand om op een flexibele manier deel te nemen.

Onderwijsondersteuning & professionele ontwikkeling

Goede ondersteuning bij de praktische aspecten van hybride sessies verzekeren de continuïteit en helpen communicatieproblemen te voorkomen. Ook voorkomt dit overmatige cognitieve druk op de docenten en studenten.

Tips:

  • ontwerp leeractiviteiten specifiek voor het gebruik in hybride settingen. Een passende professionele ontwikkeling voor het geven van hybride onderwijs kan noodzakelijk zijn;
  • bereid je van tevoren goed voor, het kan verstandig zijn om ook een ‘plan B’ te hebben;
  • zorg ervoor dat docenten en studenten weten hoe ze de technologie/applicaties moeten gebruiken;
  • zorg voor een onderwijsassistent die de technische kant van het onderwijs op zich kan nemen, en eventuele problemen kan oplossen;
  • geef studenten de verantwoordelijkheid voor een deel van het proces;
  • gebruik speciale apparatuur als dat mogelijk is.

Conclusie (en verder lezen)

Deze literatuurstudie laat zien dat het succes van hybride onderwijs samenhangt met het creëren van de juiste randvoorwaarden en met het maken van de juiste keuzes. Goed uitgevoerd biedt hybride onderwijs vele voordelen, maar het is geen wondermiddel waarmee alle uitdagingen in het onderwijslandschap worden opgelost. Download hieronder het volledige rapport van Dolfing en Hagemeijer.

Download het rapport

Referenties

Raes, A., Detienne, L., Windey, I., Depaepe, F. (2020) ‘A systematic literature review on synchronous hybrid learning: gaps identified’, Learning Environments Research, 23(3), 269-290;

Rogers, P., Graham, C., Rasmussen, R., Campbell, J. & Ure, D. (2003) ‘Case 2: blending face-to-face and distance learners in a synchronous class: instructor and learner experiences’, Quarterly Review of Distance Education, 4(3), 245-251;