Open leermaterialen: visie en voordelen
Open leermaterialen bieden docenten en onderwijsondersteuners verschillende mogelijkheden, zoals profilering als onderwijsexpert en een kwaliteitsverbetering van de leermaterialen.
Visie en ontwikkelingen
De Universiteit Utrecht heeft als doelstelling in haar Strategisch Plan 2025 om herbruikbare digitale leermaterialen te ontwikkelen, op te slaan en beschikbaar te stellen voor anderen. Ook in het Plan van Aanpak van het Open Science-programma en het beleidsplan van de Universiteitsbibliotheek zijn open leermaterialen als doelstelling opgenomen.
Daarnaast heeft de Universiteiten van Nederland (UNL) in 2022 de Verklaring Nationale Aanpak Digitale en Open Leermaterialen ondertekend, waarmee wordt afgesproken gezamenlijk te werken aan het maken, hergebruiken en delen van (open) leermaterialen. In 2023 is Npuls gestart: een programma ter bevordering van de digitalisering in het onderwijs waar alle publieke mbo-, hbo- en wo-instellingen aan meedoen. Eén van de kernthema's hierbinnen is het ondersteunen van docenten bij het ontwikkelen, delen en gebruiken van open leermaterialen.
Binnen Nederlandse context, kunnen open leermaterialen gedeeld en gevonden worden via bijvoorbeeld edusources, een platform van SURF, dat zich vooral op leermaterialen voor het HBO- en WO-onderwijs. Het platform WikiWijs Maken is voornamelijk gericht op middelbaar en MBO-onderwijs. Er bestaan ook internationale platformen zoals OER Commons, MERLOT, en OASIS waarop open leermaterialen gevonden en gedeeld kunnen worden.
Voordelen
Het ontwikkelen en gebruiken van open leermaterialen heeft verschillende voordelen:
- Verbetering van kwaliteit, doordat docenten leren van en geïnspireerd raken door elkaars werk en daarop verder kunnen bouwen.
- Waardering van, en profilering als onderwijsexpert: docenten en ondersteuners kunnen hun onderwijsexpertise zichtbaar maken door middel van hun open leermaterialen.
- Besparing van tijd: bestaande leermaterialen kunnen eenvoudig worden ingezet in het eigen onderwijs en verlagen daarmee de werkdruk van docenten.
- Besparing van kosten: hergebruik van open leermaterialen is gratis en biedt daarmee een alternatief voor betaald leermateriaal.
- Studenten – of andere geïnteresseerden – kunnen zelfstandig onderwijsmateriaal raadplegen om zichzelf verder te ontwikkelen.
Voorbeelden van open leermaterialen
Veterinary Online Collection
Bij de faculteit Diergeneeskunde werkt een vakcommunity van docenten en onderwijsondersteuners samen met de Universiteit van Kopenhagen en de Universiteit van Helsinki aan de Veterinary Online Collection, waarbij ze semi-open (open voor degene die toegang vragen) leermaterialen maken en publiceren via edusources. De collectie leermaterialen bestaat uit video’s, opdrachten, afbeeldingen en modules.
Infovaders
De Universiteitsbibliotheek biedt enkele van haar onderwijsmaterialen open aan: zo ook het informatievaardighedenspel Infovaders, waar studenten via dilemma’s een eigen informatielandschap inrichten. De spelmaterialen zijn beschikbaar gesteld onder een open licentie, wat betekent dat ieder een eigen versie van het spel kan maken met eigen dilemma’s! De materialen zijn beschikbaar op edusources.
ShareStats
In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit Amsterdam, de Erasmus Universiteit Rotterdam en SURF, werken docenten en onderwijsondersteuners van de faculteit Sociale Wetenschappen aan een nationale databank voor statistiekvragen: ShareStats. Deze databank bestaat uit duizenden statistiekvragen uit eerdere tentamens en opdrachten met een versie voor docenten (om oefeningen en toetsen op te stellen) en een voor studenten (om verder te oefenen).