Neurobiologie van Gedrag
Welkom op de website van de onderzoeksgroep Neurobiologie van Gedrag. We zijn één van de vier onderzoeksgroepen van de afdeling Dier in Wetenschap en Maatschappij van het departement Population Health Sciences bij de faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht. Ons team onderzoekt hoe vroege levenservaringen, en met name spel, bijdragen aan de ontwikkeling van de hersenen, gedrag en welzijn van mens en dier.
Over ons
We zijn gefascineerd door gedrag, en met name (sociaal) spelgedrag. We willen begrijpen hoe gezond gedrag, maar ook hoe kwetsbaarheid voor of juist weerbaarheid tegen gedragsproblemen tot stand komen. Ons team bestudeert vooral de rol van spelgedrag op jonge leeftijd in de ontwikkeling van de hersenen en het ontstaan van emotioneel, sociaal en cognitief gedrag. Dit doen we met labonderzoek, maar we doen ook steeds meer onderzoek naar spel bij kinderen én het gehouden dier, zoals kalveren. We werken hiervoor ook veel samen met andere onderzoeksgroepen en zijn heel actief betrokken bij het strategische thema Dynamics of Youth van de Universiteit Utrecht.
Wat doen we
In ons lab zijn we gefocust op de vraag hoe gezond gedrag, maar ook juist kwetsbaarheid voor of weerbaarheid tegen gedragsproblemen tot stand komen. We onderzoeken de rol van (risicovol) spel op de ontwikkeling van cognitieve controle over gedrag op latere leeftijd (Onderzoek: Risky Play), de neurobiologische mechanismen van spelgedrag (Neurobiology of Social Play), en het effect van leeftijd op de ontwikkeling van verslavingsgedrag (Onderzoek: Aging Matters). Daarnaast hebben we ook nog kleinere onderzoeksprojecten lopen waarin we spelgedrag van kinderen systematisch onderzoeken (Onderzoek: LEGO play) en waarin we betere huisvesting voor laboratorium dieren onderzoeken (Onderzoek: EC4Rats). In ons onderzoek maken we gebruik van observatie technieken, (intracraniale) farmacologie en operante taken.
Ons team
- Ik ben Heidi Lesscher, universitair hoofddocent en PI van de onderzoeksgroep Neurobiologie van Gedrag. Ik ben gefascineerd door de individuele variatie in vatbaarheid voor mentale gezondheidsproblemen, die vaak op jonge leeftijd ontstaan. Mijn ambitie is om, samen met mijn team, beter te begrijpen en te voorkomen dat gedragsproblemen zich ontwikkelen, en zo bij te dragen aan het welzijn van mensen en dieren.
- Mijn onderzoek richt zich op de neurobiologie van sociaal speelgedrag, voornamelijk bij ratten. Ik onderzoek de hersengebieden en neurotransmittersystemen die betrokken zijn bij de expressie van en motivatie voor sociaal speelgedrag en vergelijk de overeenkomsten en verschillen met andere soorten beloningen, zoals voedsel en verslavende middelen. Daarnaast beoordeel ik speelgedrag zowel bij gezonde individuen als in modellen van neuroontwikkelingsstoornissen. Recentelijk ben ik ook begonnen met het onderzoeken van het uitstoten van ultrasone vocalisaties tijdens verschillende gedragsparadigma's, waaronder tijdens sociaal spel.
- Analist en proefdierdeskundige
- Analist en proefdierdeskundige
- In mijn project bestudeer ik de impact van spel tijdens de juveniele periode van ratten op de ontwikkeling van cognitieve controle en stressbestendigheid later in het leven. Ik ben vooral geïnteresseerd in de risico's die tijdens het spel worden genomen en hoe deze risicovolle ervaringen besluitvorming in conflictsituaties en weerbaarheid tegen het onverwachte vormgeven. Ik onderzoek specifiek de rol van de mediale prefrontale cortex en de projecties naar de nucleus accumbens in deze processen.
- Als promovendus onderzoek ik de leeftijdsgebonden effecten van alcohol- en cannabisverslaving, waarbij ik adolescenten vergelijk met volwassenen. Adolescenten lopen een groter risico om een verslaving te ontwikkelen. Echter, na het ervaren van negatieve consequenties lijken zij meer controle over hun verslavingsgedrag te krijgen. Door fundamenteel onderzoek naar verslavingsgedrag en de neurobiologische ontwikkeling hopen we meer inzicht te krijgen in dit risico en de veerkracht tijdens deze levensfase.
Nieuwe ontwikkelingen in ons onderzoek
We zijn recent gestart met een onderzoek naar spelgedrag bij kalveren, in opdracht van ZuivelNL. Spelgedrag bij kalveren kan een indicator zijn voor hun welzijn en algehele gezondheid. Er is echter nog maar heel beperkt onderzoek gedaan naar de effecten van ruimtebeschikbaarheid op spelgedrag van kalveren. Daarom willen we spelgedrag meten bij kalveren die in paren of in groepen worden gehouden, 1 tot 3 maanden oud zijn en tussen 4 en 20 m² per kalf aan ruimte hebben.
Na de zomer van 2024 starten we ook met een aantal nieuwe projecten. Zo gaan we onderzoeken wat de invloed is van risicovol spel op cognitieve ontwikkeling en witte stof schade na slaapdeprivatie (gefinancierd door Dynamics of Youth, in samenwerking met het Wilhelmina Kinderziekenhuis). Ook gaan we starten met een onderzoek naar de effectiviteit van speltherapie, in samenwerking met de Nederlandse Vereniging Voor Speltherapie (NVVS).
Stagiaires
Charlotta Kamphuis Ik ben een masterstudent Gezondheid en Milieu en momenteel bezig met een stage van 9 maanden bij de Behavioural Neuroscience groep. Onder supervisie van Dr. Heidi Lesscher werk ik aan een onderzoeksproject gericht op het speelgedrag van kalveren. Het doel van het project is om het speelgedrag van kalveren in verschillende leeftijdsgroepen te onderzoeken en te vergelijken, rekening houdend met verschillende hokgroottes en de impact van individuele versus gezamenlijke huisvesting vanaf de geboorte.
Philip Nijman Ik ben een bachelorstudent aan het College of Pharmaceutical Sciences en ik voer momenteel mijn bacheloronderzoek uit onder begeleiding van Sofie van Koppen. Mijn onderzoek richt zich op het bestuderen van de leeftijdsgerelateerde effecten van cannabis bij ratten, en we voeren momenteel een pilotstudie uit om de vape-kamers voor dit doel te testen. Mijn academische interesses liggen bij bewustzijn, bewustzijnsveranderende middelen en de mechanismen achter mentale ziekten. In mijn vrije tijd ben ik graag bezig met muziek en nieuwe vaardigheden ontwikkelen. Met dit project hoop ik bij te dragen aan het begrip van hoe cannabis de hersenontwikkeling en het gedrag beïnvloedt.
Marije de Vries Ik ben een student Diergeneeskunde en ben bijna aan het einde van mijn masteropleiding, gericht op gezelschapsdieren. De komende 6 maanden loop ik stage onder begeleiding van Emel Souiki, die zich richt op de effecten van risicovol spel op de ontwikkeling van cognitieve controle en stressbestendigheid. Neurobiologie fascineert mij al sinds mijn jeugd, dus door deze stage hoop ik bij te dragen aan de ontwikkeling van kennis op dit gebied.
Iris de Graaf Ik ben een masterstudent Diergeneeskunde, gespecialiseerd in gezelschapsdieren, en ik ben momenteel mijn masterthesis aan het schrijven over speelgedrag bij kalveren.
Rafke Fleerakkers Ik zit in het laatste jaar van de master diergeneeskunde en doe de specialisatie richting gezelschapsdieren. Ik heb spel bij dieren, maar ook bij mensen, altijd erg interessant gevonden. Daarom heb ik ervoor gekozen om mijn onderzoeksstage in deze richting te doen. Ik maak gedurende 15 weken deel uit van het LEGO-project, waarbij het doel is om een tool te ontwikkelen om spel bij kinderen te kunnen beoordelen. Onder begeleiding van Anne-Marie ga ik me met name focussen op de (variatie in) bewegingen die kinderen laten zien tijdens spel. Met dit project hoop ik een beter beeld te krijgen van hoe kinderen spelen en welke factoren spel kunnen beïnvloeden.
Brian Lain Ik zit in de master Neuroscience and Cognition, en tijdens mijn stage onderzoek ik de invloed van risicovol spel op hersenontwikkeling, specifiek na slaapdeprivatie bij baby's. Mijn achtergrond ligt in Volksgezondheid, en ik heb Antropologie gestudeerd om naar gezondheid te kijken door de levensloopaanpak. Tijdens mijn stage wil ik leren over de neurowetenschap van spelgedrag en hoe we een betere samenleving kunnen creëren door middel van spelen.
Sofie Vreuls Vorig jaar heb ik mijn bachelor Biologie afgerond en sinds september ben ik begonnen aan de master Gezondheid en Omgeving aan de Universiteit Utrecht. De komende negen maanden zal ik mijn onderzoeksstage uitvoeren bij de afdeling Neurobiologie van Gedrag. Tijdens deze stage werk ik aan een project over het speelgedrag van kalveren. In dit onderzoek bezoeken we verschillende boerderijen en observeren we het gedrag van de kalveren. Het onderwerp spreekt me heel erg aan, en ik ben benieuwd naar wat er uit dit onderzoek zal komen!