Atypische myopathie

Esdoornblad

Atypische myopathie is een zeer ernstige myopathie (met stijve spieren en koffiekleurige urine), die vooral in het najaar optreedt met slecht weer bij (jonge) dieren met weidegang. Soms worden paarden met deze aandoening dood gevonden. Het gaat om een biochemisch defect in de vetstofwisseling, een enzymdeficiëntie in de bètaoxidatie (MADD: Multiple Acyl-CoA Dehydrogenase Deficiency).
Er is in Nederland een sterke correlatie gevonden tussen atypische myopathie en het eten van esdoornbladeren. Recent onderzoek in de Verenigde Staten heeft aangetoond dat paarden atypische myopathie krijgen door opname van Hypoglycine A dat in esdoornzaden zit. In samenwerking met de Verenigde Staten gaan we dit in Nederland ook verder onderzoeken.

Anamnese

  • Grazende paarden (gras grootste deel vd voeding)
  • Acuut begin symptomen 
  • Vaak meerdere dieren in een koppel
  • Meestal in de herfst, kan ook winter en lente 
  • Typisch weer: koud, nat, wind en dus losse bladeren en zaden
  • Bij een uitbraak paarden soms dood gevonden

Symptomen

  • Spierzwakte en stijfheid
  • Ademhaling sneller en/of moeilijk 
  • Tachycardie 
  • Geen koorts
  • Spiertremoren 
  • Liggen 
  • Snel verergerende symptomen 
  • Dier eet meestal  nog wel 
  • Myoglobinurie (koffiekleurige urine) 
  • Bij rectaal onderzoek vaak volle blaas 
  • Snelle dood (meestal binnen 3 dagen)

Laboratorium

  • Enorme stijging spierenzymactiviteit in bloed (ook hartspierenzym-activiteit)
  • Myoglobinaemie

Pathologie

  • Geen andere oorzaken dood gevonden
  • Geen duidelijke macroscopische laesies
  • Verkleuring spieren met name van hart, ademhaling en staan/houding 
  • Bij histologie degeneratie spiervezels in bovengenoemde spieren 
  • Met name necrose van type I vezels 
  • Vetstapeling in type I vezels
  • Zeker wanneer er meer paarden op eenzelfde weide staan is bij een dood gevonden paard sectie aanbevelenswaardig. Deze kan worden uitgevoerd bij het Veterinair Pathologisch Diagnostisch Centrum van de faculteit Diergeneeskunde (030-253 3195) te Utrecht. Hier zijn kosten aan verbonden. Als de eigenaar dit niet wil, kunt u overwegen het dode dier nog te catheriseren en de urine te bekijken. Donkerbruine urine is wel erg suggestief.

Therapie / management

  • Onmiddellijk absolute rust van de patiënt en warm houden
  • Altijd dierenarts naar paard in plaats van paard naar dierenarts transporteren 
  • Indien mogelijk alle dieren van weiland verwijderen, liefst opstallen of naar ander weiland en bijvoeren; indien verplaatsen niet mogelijk het weiland zo goed mogelijk schoon maken voor wat betreft paddenstoelen, bladeren, zaden, eikels etc. en de paarden bijvoeren met goed hooi of eventueel kuil
  • Klinisch onderzoek en bloedonderzoek (CK, AST, LDH, lactaat, glucose) om diagnose te bevestigen
  • Spierontspannende middelen zoals acepromazine
  • Laxeren met paraffine indien bladeren/zaden/spruiten redelijk recent zijn gegeten
  • Veel infuus (minimaal tot urine weer normale kleur heeft) met NaCl 0.9%. Pijnstilling met NSAID’s (pas op met dosering, liefst samen met infuus geven)
  • Indien mogelijk:
    • 2,5 tot 5% glucose bij infuus (liefst onder begeleiding bloedwaarde van glucose) en therapie met insuline om glucose optimaal op te nemen (onder begeleiding bloedwaarden glucose) (insuline 0.4 IU/kg LG)
    • Carnitine iv 15 mg/kg lg, in een halve liter NaCl langzaam toedienen (verestering tot carnitine-ester van vetzuurmetabolieten maakt metabolieten onschadelijk en zorgt voor excretie via urine); carnitine is (beperkt) eventueel bij de Universiteitskliniek voor Paarden te krijgen
    • Vitamine E en B2 (riboflavine) als supplement verstrekken 
  • Patiënten kunt u altijd telefonisch overleggen met Inwendige Ziekten 030-253 1111