Voorspelbaarheid levensloop
Kan de persoonlijkheid van een 7-jarig kind voorspellen hoe het leven van deze persoon er 50 jaar later uitziet?
In 1964 begon de Britse filmmaker Michael Apted een groep van veertien Engelse kinderen van 7 jaar oud te volgen. Elke 7 jaar portretteerde hij deze personen weer. In 2019 verscheen de negende documentaire in deze reeks, die de Up-series is gaan heten: de kinderen van weleer waren inmiddels 63 jaar oud. Opvallend bij het volgen van de levensloop van deze personen is enerzijds de continuïteit: het leven lijkt soms een voorspelbare loop te kennen. Anderzijds is er discontinuïteit: het leven lijkt soms onverwachte wendingen te kennen. Maar het temperament of de persoonlijkheid van de kinderen lijkt toch telkens een belangrijke rol te spelen, zowel bij voorspelbaarheid als bij onverwachte wendingen. In langlopend onderzoek zien we dat we vanuit het temperament of de vroege persoonlijkheid in een bepaalde mate voorspellingen kunnen doen over de levensloop. Dat wil niet zeggen dat alles van tevoren al vastligt: ook de sociale omgeving, en ook het effect dat min of meer ‘toevallige’ gebeurtenissen kunnen hebben op de levensloop, zijn van belang. De uiteindelijke levensloop van een persoon is een samenspel van die persoon en de omgeving waarin deze persoon opgroeit.
Marcel van Aken, hoogleraar Ontwikkelingspsychologie