Het regeerakkoord van Rutte IV

Dit dossier is voor het laatst bijgewerkt in december 2021 en wordt niet meer geüpdatet.

Het regeerakkoord van Rutte IV is rond. Wat kunnen we verwachten (en wat juist niet)?

Na 271 dagen van pittige onderhandelingen, is er eindelijk witte rook: het coalitieakkoord is rond. Voor welke uitdagingen staat het nieuwe kabinet? Wetenschappers van de Universiteit Utrecht bieden achtergrond en uitleg. Deze pagina geeft een overzicht van hun expertise en visie.

Onze experts

Hieronder vindt u een selectie van onderzoekers die het regeerakkoord van Rutte IV vanuit verschillende perspectieven kunnen duiden. Neem gerust contact met hen op per mail. Bent u journalist en zoekt u een andere invalshoek of onderzoeker, neem dan contact op met een van de (facultaire) persvoorlichters.

Persvoorlichting

Nieuwe bestuurscultuur en een nieuw sociaal contract

Prof. dr. Annelien de Dijn, hoogleraar Moderne politieke geschiedenis

“Als de nieuwe regering echt werk wil maken van een nieuwe bestuurscultuur, volstaat het niet om de controlerende rol van het parlement te versterken. Ook moeten er meer mogelijkheden worden gecreëerd voor gewone burgers om zich uit te spreken over beleidsvraagstukken, bijvoorbeeld via burgerraden en verkozen burgemeesters.”

Prof. dr. Ingrid Robeyns, hoogleraar Ethiek van instituties

“De grote uitdagingen waar we voor staan (denk aan de klimaatcrisis, de grote ontevredenheid in de publieke sector, of de bedreigingen van de rechtstaat) vergen dat we een nieuw kabinet hebben dat nadenkt over de lange termijn en de fundamentele waarden en afspraken van de samenleving – kortom, een kabinet met een visie en een waardencompas”.

Expertise: Nieuw sociaal contract | Ethiek.
Contact: I.A.M.Robeyns@uu.nl | Twitter: @IngridRobeyns

Dr. Stephan Grimmelikhuijsen, universitair docent bestuurskunde

"Dat alleen transparantie gaat leiden tot een ‘nieuwe bestuurscultuur’ is een vrij naïeve veronderstelling. Bij politieke of anderszins gevoelige onderwerpen is transparantie vaak minder goed voor het vertrouwen. Hoe minder politiek een organisatie is, des te meer vertrouwen wek je door naar buiten te treden met transparantie."

Expertise: Transparantie | Openheid | Vertrouwen | Bestuurscultuur
Contact: s.g.grimmelikhuijsen@uu.nl

Organisatie van de gezondheidszorg

Prof. dr. Paul Boselie, hoogleraar Human Recourse Managment

“De zorg in Nederland behoort tot de beste in de wereld, maar de medewerkers die handen en voeten moeten geven aan die zorg staan al een hele tijd in de kou. Het is hartverwarmend om met zijn allen te klappen voor zorgmedewerkers in coronatijd, maar als we goed voor de patiënt willen blijven zorgen moeten we zorg besteden aan de medewerkers in termen van arbeidsvoorwaarden, inrichting van het werk en waardering.”

Evelien van Leeuwen, MSc promovendus

"Aandacht voor het welzijn van zorgprofessionals is essentieel, zeker tijdens corona, en oplossingen voor structurele personeelstekorten in de zorg zijn essentieel voor de houdbaarheid van de gezondheidszorg in de toekomst."

Expertise: Duurzame inzetbaarheid | Impact COVID-19 op zorgverleners | Welzijn van zorgpersoneel
Contact: e.h.vanleeuwen@uu.nl

Prof. dr. Eva Knies, hoogleraar Strategisch Human Resource Management

"Goede kwaliteit van zorg valt of staat met goed HRM-beleid en leiderschap gericht op de ondersteuning van zorgprofessionals."

Expertise: Human Recourse Management van gezondheidszorg | Welzijn van medisch professionals
Contact: e.knies@uu.nl

Klimaat en de energietransitie

Prof. dr. Wilfried van Sark, hoogleraar Integratie van zonne-energie

"Zonnepanelen zijn in 2030 overal, maar misschien niet goed meer te zien omdat het mooi is geïntegreerd in gebouwen, infrastructuur en elektrische mobiliteit (auto’s, vrachtwagens)".

Expertise: ZonPV en zonne-energie | integratie van zonnepanelen in gebouwen | Netcongestie | Zon op zee
Contact: w.g.j.h.m.vansark@uu.nl | Twitter: @WilfriedvanSark

Dr. Robert Harmsen, universitair docent energie en grondstoffen

"De warmtetransitie wordt helemaal verkeerd aangepakt. “Aardgasvrij” is vooralsnog duur, het is onduidelijk wie de rekening gaat betalen en het polariseert. Veel slimmer is het om in te zetten op (heel veel) aardgasbesparing, en woningen en andere gebouwen “klaar” te maken voor een toekomstige switch naar een alternatieve brandstof."

Expertise: Aardgasvrij (in de gebouwde omgeving)
Contact: r.harmsen@uu.nl

Jeugd en de kansen om goed op te groeien

Dr. Margot Peeters, socioloog en jeugdonderzoeker

"Niet iedere jongere heeft gelijke kansen of de ruimte om gezond en gelukkig op te groeien waardoor potentieel voor de toekomst onbenut blijft. Het is belangrijk dat we als samenleving en maatschappij kijken waar we verandering kunnen aanbrengen om deze groep te ondersteunen in plaats van het als een individueel probleem afschuiven."

Dr. Kirsten Visser, universitair docent stadsgeografie

"De (buurt)omgeving waarin kinderen opgroeien, speelt een belangrijke rol in hun ontwikkeling, kansen en welzijn. Minstens net zo belangrijk is echter hoe kinderen zelf met hun omgeving omgaan: welke keuzes maken ze, welke kansen grijpen ze en welke talenten ontwikkelen ze, ondanks - of dankzij - de omgeving waarin ze opgroeien?”

Expertise: Jongeren | Kinderen | Achterstandsbuurten | Kansen en welzijn | buitenspelen
Contact: k.visser@uu.nl

Prof. dr. Jan van Tartwijk, hoogleraar Educatie

"De belangrijkste uitdaging waar het Nederlandse onderwijs voor staat is het terugdringen van het lerarentekort. Daarvoor is het nodig dat het beroep aantrekkelijker wordt voor (aankomende) studenten. Om dat te bereiken zouden leraren meer professionele ruimte moeten krijgen om onderwijs te ontwikkelen waarmee ze ieder van hun leerlingen de beste onderwijskansen bieden. De salarissen van leraren in het primair onderwijs zouden ook moeten worden verhoogd."

Expertise: Leraren | Lerarentekort |Gelijke onderwijskansen | Leraar-leerlingen relatie.
Contact: j.vantartwijk@uu.nl

Migratie en asielbeleid

Prof. dr. Barbara Oomen, hoogleraar Mensenrechten

"Rot in de rechtsstaat was één van de voornaamste zorgen in het afgelopen jaar. De Toeslagenaffaire, de wankele juridische basis van veel coronamaatregelen, mensonterende vluchtelingenopvang. In de komende jaren zou herstel van de democratische rechtsstaat dan ook centraal moeten staan. In Nederland, aan de grenzen van Europa, in de rest van de wereld."

Expertise: Migratie | Mensenrechten | Rechtsstaat | Regionale ongelijkheid
Contact: b.m.oomen@uu.nl

Dr. Karin Geuijen, onderzoeker migratie- en asielbeleid

"Het Europese migratiebeleid en het nationale opvang- en integratiebeleid verkeren al minimaal 30 jaar in een impasse. Ze zijn in toenemende mate ineffectief in het beschermen van de veiligheid en waardigheid van mensen op de vlucht. Tegelijkertijd nemen ze ook niet de zorgen weg die bij delen van de bevolking leven rond migranten en vluchtelingen, met name op het terrein van het aantasten van de culturele identiteit, de veiligheid, of de economische kosten"

Expertise: Vluchtelingen | Asiel | Asielzoekers | Beleid
Contact: k.geuijen@uu.nl

Emancipatie, diversiteit, inclusieve samenleving

Dr. Chantal Remery, onderzoeker vrouwen en arbeidsmarkt

"Het gaat steeds beter met de economische positie van vrouwen, maar er zijn nog genoeg punten aan te wijzen waarop het beter kan. Een daarvan is de ongelijke verdeling van arbeid en zorgtaken tussen mannen en vrouwen. Een ander belangrijk punt is de representatie van vrouwen in top. Het is goed dat binnenkort de nieuwe quotumwet van kracht gaat, maar het is geen wondermiddel."

Expertise: Emancipatie | Topvrouwen | Vrouwen op de arbeidsmarkt | Zorg en arbeid
Contact: c.remery@uu.nl

Dr. Sonja Bekker, onderzoeker Europees beleid

"Het is tijd voor een groot redesign van arbeidsmarkt en sociaal beleid. De grenzen van flexibiliteit op de arbeidsmarkt zijn bereikt: het schaadt mensen, maar ook de economie en samenleving. We moeten de meest kwetsbare werknemers beter gaan beschermen."

Expertise: Arbeidsmarkt | Werk | Positie van praktisch geschoolde mensen | Flexibele arbeid | Europees sociaal beleid
Contact: s.bekker@uu.nl

Dr. Wiebren Jansen, universitair docent, onderzoekt de oorzaken en gevolgen van sociale inclusie

"Het realiseren van diverse en inclusieve arbeidsorganisaties is een belangrijke en urgente maatschappelijke opgave. Om dit te realiseren is het essentieel dat wetenschap en praktijk elkaar vinden en versterken."

Expertise: Sociale inclusie | Diversiteit | Management van diversiteit
Contact: w.s.jansen@uu.nl

Dr. Mara Yerkes, onderzoekt (gender) ongelijkheid op de werkvloer

"Nu meer dan ooit is het verbeteren van de positie van álle vrouwen een noodzakelijke maar moeilijke opgave. Het is nodig om voldoende en goed betaald (ouderschaps)verlof te bieden voor alle ouders, zodat zowel vaders als moeders voldoende tijd én de financiële middelen hebben om zelf voor hun kinderen te zorgen in het eerste jaar na de geboorte. Deze integrale beleidsaanpak is nodig om de aanhoudende ongelijkheid tussen mannen en vrouwen effectief aan te pakken.”

Prof. dr. Rosemarie Buikema, hoogleraar Kunst, Cultuur en Diversiteit

"Wat betreft inclusiviteit en gelijke kansen staat Nederland er niet goed voor. Wij bepleiten daarom dat het de hoogste tijd is voor de oprichting van een Nederlandse Emancipatie Autoriteit, afgekort NEMA. Hiermee zou de overheid laten zien écht eigenaarschap te nemen van dit ongelijkheidsprobleem en te staan voor een daadwerkelijke naleving en handhaving van de gelijke behandelingswetgeving.

Expertise: Inclusiviteit | Gendergelijkheid | Diversiteit | Nederlandse Emancipatie Autoriteit (NEMA).
Contact: R.L.Buikema@uu.nl

Nederland en de Europese Unie

Prof. mr. Ton van den Brink, hoogleraar EU wetgevingsvraagstukken en Jean Monnet professor of EU Legislative Studies

"Dit regeerakkoord bevat een interessante visie op de Europese Unie. Met belangrijke punten over democratie en de EU en belastingen en de EU. Ik vertel u er graag meer over."

Pensioenen

Prof. mr. Hans van Meerten, hoogleraar Europees Pensioenrecht (gefinancierd door Instituut Gak)

"Ik sta u graag te woord over alles omtrent pensioenen uit dit regeerakkoord. Nederlandse regels, Europese wetgeving, de plannen voor vernieuwingen."

Expertise: EU recht, IORP, PEPP, Solvency II

Contact: H.vanMeerten@uu.nl
Kijk voor actueel commentaar ook op mijn LinkedIN profiel