Succesfactoren & valkuilen

Voor generalisten die goed een eigen koers kunnen bepalen, kan een brede studie een prima keuze zijn. Vergeet niet dat je ook binnen een studie uiteindelijk een keuze maakt voor een specifieke richting. Zo moet er alsnog gekozen worden. Het is dus wel goed om je van tevoren af te vragen welke aansprekende richtingen er binnen je brede studie zijn.

Als al lange tijd duidelijk is welke studie de voorkeur heeft, wordt deze vaak nauwelijks nader onderzocht. Achteraf kan blijken dat de realiteit niet aansluit bij het geïdealiseerde beeld van de studie of het beroep. Praten met studenten helpt. Welke vakken worden gegeven? Welke keuzerichtingen, stages, masters, zijn er? Welke beroepen kun je ermee doen?  

Er valt zoveel te kiezen, dat kan afschrikken. Het kiezen van een al bekende studie geeft dan veiligheid, maar sluit andere passende opties uit. Overzicht houden kan zeker, door stapsgewijs te werk te gaan. Bekijk daarbij ook meerdere sectoren. Is al bekend welke studie het wordt? Vergelijk dan de instellingen waar deze studie wordt aangeboden, per instelling kunnen de keuzerichtingen namelijk verschillen.

Sluiten de kwaliteiten, interesses, persoonlijkheid en wensen van je kind eigenlijk wel aan bij de gekozen studie of het toekomstige beroep? Of blijft je kind doorgaan met het verzamelen van informatie zonder verder te komen? In dat geval is het belangrijk dat je kind eerst aan ‘zelfanalyse’ doet. Zo kiest hij/zij een studie die beter bij hem/haar past. Wijs je kind ook op het belang van vroege matching. Hij/zij moet zich hiervoor dan wel in maart inschrijven om in april mee te kunnen doen aan de matching. Mocht de studie na de matching tegenvallen, is er nog voldoende tijd voor je kind om zich op andere opleidingen te oriënteren.       

Een keuze hoeft niet met 100% zekerheid gemaakt te worden, maar achter de keuze kunnen staan is natuurlijk wel belangrijk. Als het bovenstaande kopje het gevoel weergeeft dat je kind heeft bij het nemen van het besluit, is het misschien nog niet toe aan het maken van een keuze. Overweeg de mogelijkheid om (voorlopig) niet te studeren.  

Opleidingen wegstrepen en het overblijfsel kiezen is een keuze voor de opleiding waar de minste bezwaren tegen zijn. Idealiter kiest je kind voor een studie die het beste aansluit op de kwaliteiten, interesses, motieven en criteria om te studeren.

“De perfecte studie” bestaat niet. Alle studies hebben voor- en nadelen. Een bezwaar, bijvoorbeeld wiskunde als vereiste, kan al doorslaggevend zijn. Maar weegt dat echt zo zwaar als een studie verder aan de wensen voldoet? Wijkt het profiel af van de toelatingseisen, dan kan je kind terecht bij aansluitingsprogramma’s voor het hoger onderwijs. Voor taalcursussen is dat Babel (www.babel.nl) en voor betavakken kan dat bij het Boswell-Bèta (www.boswell-beta.nl.)

Bij een (tweede) studiekeuze kan de druk om te kiezen extra groot zijn. Maar mensen bekleden vaak meerdere soorten functies in hun loopbaan. Studiekeuze bepaalt niet als enige het verloop van iemands loopbaan. Kiezen voor wat nu aanspreekt en past bij de kwaliteiten volstaat. Je kind kan nu nog niet weten wat ze over 40 jaar nog interessant vinden.

Een studie sluit heel goed aan op de wensen van je kind, maar het moet daarvoor wel op kamers. Kiest je kind dan toch voor een studie die minder aanspreekt, zodat het thuis kan blijven wonen? En hoe sta je daar zelf in?

'Ik heb vwo dus ik ga naar de universiteit’ of 'Ik heb havo dus ik ga naar het hbo’. Maar is dit wel zo vanzelfsprekend? Niet alleen het niveau van de opleidingen verschilt, maar ook de vorm van onderwijs. Heeft je kind behoefte aan praktijk? Structuur? Klassikaal of solistisch onderwijs? Hoeveel tijd wilt je kind aan de studie besteden en aan activiteiten daarnaast? Een vwo-er kan zich goed thuis voelen op een hbo, al dan niet gevolgd door een master. Een havist evenzeer op een (verkort) mbo, al dan niet gevolgd door een hbo.

Sommige studenten willen na een eerdere studiekeuze die niet beviel, ineens iets totaal anders doen. Er mag niets van de eerdere studie in terugkomen, terwijl die keuze toch ooit gemaakt werd vanuit belangstelling. Is die interesse inderdaad geheel verdwenen of sloot de studie anderszins onvoldoende goed aan? Een onderzoek naar soortgelijke studies kan dan toch nog zinvol zijn. Is de interesse inderdaad totaal weg, dan is nieuwe oriëntatie weer wenselijk.

Soms kan bekendheid met een sector een reden zijn dat een studie gekozen wordt. Of ouders willen graag dat er voor een bepaald beroep gekozen wordt. Vaak omdat het volgens hen zekerheid biedt voor de toekomst of omdat het ooit de droom was van één van de ouders of omdat het generaties lang een traditie is in de familie. Maar past dit ook echt bij jouw kind en ligt zijn/haar belangstelling daar ook werkelijk? Omgekeerd komt ook voor. Jouw beroep of dat van je partner zou heel goed bij je kind passen, maar hij of zij wil juist (nog) niet doen wat vader of moeder doet!

‘Muziek, sport, kunst, creatief bezig zijn…daar verdien je geen brood mee’. Is dat de denktrend, dan sluit je kind misschien zijn of haar enige echte wens in werk wel uit. Motivatie, belangstelling en inzet zijn heel belangrijk in het slagen van een carrière, waar dat ook in zal zijn. En hoe succesvol zal je kind zijn in een sector die hem of haar eigenlijk niet aanspreekt?

Misschien heeft je kind wel zo hard gewerkt dat het eens even niet wil studeren. Wil je kind überhaupt wel gaan studeren? Soms kan een pauzejaar een uitkomst zijn. Dit kan weerstand bij je oproepen, omdat je het zonde van het jaar vindt of omdat je bang bent dat zo het studieritme verloren gaat. Maar het kan juist leerzaam zijn om een jaar iets anders te doen. Je zoon of dochter kan een taal leren in combinatie met werk of reizen, (in het buitenland) betaald of vrijwillig werk doen of een cursus volgen. Deze ervaringen zijn ook belangrijk voor de ontwikkeling van je kind, dat zich hierdoor verder kan oriënteren op kwaliteiten en interesses.