Portret Olaf Schuiling

Emeritus professor Olaf Schuiling studeerde aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 1961 bij professor Nieuwenkamp. In 1972 werd hij benoemd tot hoogleraar Geochemie en Experimentele Petrologie aan onze universiteit. Die positie hield hij tot aan zijn emeritaat in 1997. Hij overleed op 19 december 2021. 

Kort beschrijven wat zijn bijdragen in die tijd zijn geweest aan de groei en vorming van de faculteit, nu departement, Aardwetenschappen, is eigenlijk niet mogelijk. Vooral de jaren ’80 zijn grote groeijaren geweest, waarbij aan de ene kant de geochemie en aan de andere kant de geofysica zich tot sterke vakgroepen langszij de ‘mainstream’ geologie ontwikkelden. Dit leidde ook tot gespecialiseerde onderwijsprogramma’s, die dan rond het begin van de huidige eeuw weer zijn geïntegreerd in de gemeenschappelijke opleiding Aardwetenschappen. 

Veel oud-collega’s en oud-studenten zullen zich Professor Schuiling herinneren als die échte klassieke professor, die voor nagenoeg elk maatschappelijk chemisch of fysisch probleem met een aardwetenschappelijk karakter wel een wetenschappelijke oplossing wist te bedenken. Tot op zeer late leeftijd was hij nog actief op het instituut. Toen is ook, op initiatief van een van zijn eerste studenten, Henk Vrins, het Olaf Schuilingfonds in het leven geroepen, waarbij de huidige studenten een aanvraag kunnen doen voor bijdragen in lab- of veldwerk.

Professor Schuiling stond samen met Boudewijn ’t Hart aan de wieg van de Stichting Georeizen, een stichting die in samenwerking met diverse medewerkers van Aardwetenschappen en Fysische Geografie via grotere en kleinere reizen de aardwetenschappen voor het grote publiek toegankelijk maakt. In 2016 ging hij nog als een van reisleiders mee met een Georeizen-excursie door Turkije en ook daar had hij aandacht voor wat hem de laatste jaren veel bezig hield: het gebruik van olivijn als een van de oplossingen voor de klimaatproblematiek. Als student was hij bestuurslid en later ook erelid van de Utrechtse Geologen Vereniging (nu Utrechtse Aardwetenschappen Vereniging).

Olaf Schuiling over zijn onderzoek

"Sinds het eind van de vorige eeuw houd ik me vooral bezig met de klimaatverandering. Als we kijken hoeveel CO2 per jaar door vulkanen is uitgeworpen (ca. 400 miljoen ton per jaar) en we vermenigvuldigen dat met het aantal jaren dat de aarde bestaat, dan komt daar een absurd groot getal uit.

Als dat allemaal in de atmosfeer zou zijn gebleven zou er geen leven mogelijk zijn. Maar er is wel leven, dus dat betekent dat er een proces is dat vrijwel al die CO2 afgevangen heeft en veilig opgeborgen. Het klinkt heel prozaïsch, want dat proces is de verwering van gesteenten. Daarbij reageert een gesteente met water en CO2 en maakt er een oplossing van bicarbonaat van. Die gaat met de rivieren naar zee, waar koralen, schelpdieren en plankton die oplossing gebruiken om hun kalkskeletjes te maken. Als die organismen doodgaan, gaan hun kalkskeletjes naar de zeebodem, waar het kalksteen wordt. In al die kalkstenen zit bijna alle CO2 opgesloten die door de vulkanen zijn uitgestoten.

Ik wil dat natuurlijke proces gebruiken om de dreigende klimaatverandering af te wenden. Ik vind het wel raar dat ik de enige ben die met dit voorstel is gekomen (en een aantal volgelingen ondertussen). De regering wil nog steeds de CO2 uit kolencentrales halen, die CO2 op een dure manier schoonmaken en dan onder hoge druk in de ondergrond persen. Dat kost allemaal dure energie.

Ze hadden zich natuurlijk eerst moeten afvragen of het belangrijk is om onze “eigen” CO2 af te vangen - nee, natuurlijk niet, de atmosfeer is overal hetzelfde, dus voor het klimaat moet je gewoon op de goedkoopste plek CO2 vangen. Dat gaat het beste in de natte tropen of op stranden met een flinke branding, die de korreltjes olivijn stuk maalt, waardoor ze snel verweren. Olivijn is het meest voorkomende mineraal op aarde. Dat is de reden dat mijn meest recente boek Olivijn, de steen der wijzen heet."

Olaf Schuiling en olivijn

Aflevering van het programma Kassa uit 2013 waarin Olaf Schuiling vertelt over olivijn.