Welke regeneratieve behandelingen zijn er beschikbaar voor knieartrose? Artrose in de knie is een groeiend probleem in onze samenleving dat in sommige gevallen kan worden behandeld met een regeneratieve behandeling met stamcellen.
Kan RM leverschade behandelen of herstellen?
De regeneratieve geneeskunde richt zich vaak op het beter behandelen of herstellen van schade aan de lever. Onder andere stamcellen, gentherapie en bioprinten worden hierbij ingezet.
De lever is een bijzonder orgaan: anders dan andere organen kan het zichzelf grotendeels herstellen na schade. Maar soms is deze schade te groot, of kan de lever de oorzaak niet oplossen. Binnen de regeneratieve geneeskunde worden nieuwe manieren onderzocht om schade aan de lever te herstellen. In dit artikel lees je meer over een aantal van die onderzoeken.
Hoe wordt de lever ziek?
De lever speelt een grote rol in de stofwisseling. Zo verwerkt het orgaan koolhydraten, vetten en eiwitten. De lever kan door verscheidene oorzaken ziek worden, zoals virusinfecties en alcoholmisbruik. Daardoor raakt de lever beschadigd en kan het zijn functie minder goed uitvoeren. Sommige aandoeningen zijn te genezen of onder controle te houden met medicijnen. Als dit niet mogelijk is, is in het eindstadium van de ziekte een levertransplantatie vaak de laatste mogelijkheid. Maar er zijn lange wachtlijsten voor orgaandonatie. Het vinden van een alternatief voor levertransplantatie is dan ook een belangrijk doel van de regeneratieve geneeskunde.
Ontstekingsremmende stamcellen
Soms is de lever zodanig beschadigd dat die zichzelf niet meer kan herstellen, bijvoorbeeld bij een langdurige ontsteking. Bij zulke ontstekingen aan de lever, ook wel hepatitis genoemd, kunnen ontstekingsremmende stamcellen ingezet worden. Deze cellen komen vaak van de patiënt zelf en kunnen in de bloedbaan worden gebracht. Ze onderdrukken de ontsteking waardoor de lever zelf kan herstellen. Dit kan succesvol zijn in een vroeg stadium van de ontsteking. In een later stadium, wanneer er eenmaal te veel schade is veroorzaakt, werkt deze behandeling helaas niet meer.
Geprinte lever voor transplantatie
Een andere manier waarop onderzoekers proberen transplantatie overbodig te maken is door het bioprinten van leverweefsel. Hierbij worden stamcellen van de patiënt afgenomen en buiten het lichaam vermeerderd. Een speciaal protocol zet deze stamcellen aan om levercellen te worden. De cellen worden vervolgens geprint, samen met bloedcellen, om de structuur van de lever zo goed mogelijk na te bootsen. Dit nieuwe, gezonde weefsel wordt vervolgens in de patiënt geplaatst, waar het kan helpen het zieke weefsel van de patiënt te herstellen.
Fout in het DNA herstellen
Ook voor patiënten met een aangeboren afwijking aan de lever wordt geprobeerd transplantatie overbodig te maken. In deze gevallen is het herstellen van de genetische fout het grote doel, bijvoorbeeld met gentherapie. Dit kan op twee manieren. Ten eerste kunnen speciale virussen worden toegediend die in de cellen van de patiënt de genetische fout rechtzetten. Ten tweede kunnen cellen van de patiënt worden afgenomen, waarna de fout in de cellen in het lab gecorrigeerd wordt. Daarna kunnen ze weer terug in de patiënt.
Een voorbeeld van die tweede methode is de behandeling van een patiënt met de ziekte van Wilson in een recente klinische studie. De ziekte van Wilson is een stofwisselingsziekte waarbij het metaal koper zich ophoopt in het lichaam. Dat zorgt voor schade, onder andere aan de lever. Ook deze ziekte wordt veroorzaakt door een foutje in het DNA. Bij de behandeling namen artsen stamcellen af van de patiënt, waarna de fout in het lab werd hersteld. Daarna kreeg de patiënt de gezonde stamcellen terug, die ervoor zorgden dat het koper weer goed werd verwerkt.
Alle hierboven genoemde technieken zijn nog niet algemeen beschikbaar voor patiënten, maar wel veelbelovend. De verwachting is dat deze technieken op termijn klinisch toegepast gaan worden bij leverziekten.
Kunnen stamcellen worden gebruikt bij de genezing van hiv? Een handjevol mensen is ooit genezen van hiv door een stamceltransplantatie. Maar hoe werkt zo’n behandeling en waarom wordt die nog niet bij iedereen toegepast?
Kan RM leverschade behandelen of herstellen? Binnen de regeneratieve geneeskunde wordt onderzocht hoe stamcellen, gentherapie en bioprinten kunnen helpen wanneer de lever ernstig beschadigd is.
Kan regeneratieve geneeskunde erfelijke stofwisselingsziekten genezen? Stofwisselingsziekten (metabole ziekten) zijn ernstig en moeilijk te behandelen. Met gentherapie wordt geprobeerd betere behandelingen te ontwikkelen.
Kunnen stamcellen in de nabije toekomst toegepast worden voor herstel van het hart? Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak. Hoe wordt stamcelonderzoek ingezet voor het herstel van het hart?
Welke regeneratieve behandelingen zijn beschikbaar? Een overzicht van de behandelingen die op januari 2022 zijn goedgekeurd in Europa en/of Nederland.
Kunnen stamcellen hersenschade herstellen? Baby’s met een herseninfarct kunnen veilig behandeld worden met stamcel-neusdruppels.
Is een regeneratieve behandeling veilig? Een behandeling wordt uitgebreid beoordeeld voordat het wordt goedgekeurd.
Waar kan ik een regeneratieve behandeling krijgen? In Nederland zijn het vooral de academische ziekenhuizen. Neem contact op met je behandelend arts voor jouw specifieke situatie.
Wat is stamceltoerisme en wat zijn de risico’s? In het buitenland bieden klinieken (onbewezen) stamcelbehandelingen aan die niet vergoed worden. Wat is stamceltoerisme en wat zijn de risico’s?
Kun je met stamcellen hele organen vervangen als deze niet meer werken? Onderzoekers bestuderen hoe je van stamcellen hele organen kunt maken. Dan kun je in de toekomst zieke organen vervangen of orgaantransplantatie overbodig maken.
Kan regeneratieve geneeskunde helpen bij verminderde nierfunctie? Onderzoekers werken hard aan technieken die dialyse effectiever, veiliger en minder ingrijpend kunnen maken.
Bart Spee Laatst bijgewerkt op 18-07-2023
