Onderwijsmateriaal samenstellen voor gebruik binnen de UU
Wanneer je onderwijsmateriaal samenstelt voor gebruik binnen de Universiteit Utrecht moet je weten hoe je bronnen op kan nemen zonder inbreuk te maken op andermans auteursrecht. Ook kunnen aan het opnemen van bronnen kosten verbonden zijn. Het stroomschema Overnames in onderwijsmateriaal toont de mogelijkheden om binnen de regels om te gaan met bronnen in onderwijsmateriaal.
Stroomschema overnames in onderwijsmateriaal
Gebruik het stroomschema (pdf) om te kijken waar je op moet letten als je teksten of afbeeldingen uit een (digitaal) boek of tijdschrift van anderen wilt gebruiken in jouw onderwijs voor de Universiteit Utrecht.
Bij het opnemen van auteursrechtelijk beschermd werk in jouw onderwijsmateriaal geldt altijd voor alle typen bronnen:
- Vermeld de bron
- Plaats zo mogelijk een permanente hyperlink naar de publicatie, in plaats van de hele tekst of het beeld zelf op te nemen in je onderwijsmateriaal.
Het is altijd toegestaan om met een permanente hyperlink naar een digitale publicatie in de collectie van de universiteitsbibliotheek te verwijzen. Is een (digitale) publicatie nog niet aanwezig in de collectie dan kan je bij de bibliotheek een verzoek indienen om deze aan te schaffen.
Gebruik van het stroomschema
Wanneer je geen permanente hyperlink kan of wilt gebruiken maak je gebruik van het stroomschema (pdf). Dit geeft inzicht in de vragen die je jezelf moet stellen om te bepalen of overname van een tekst of afbeelding is toegestaan, en onder welke voorwaarden:
1. Is het werk open access beschikbaar en heeft het een open licentie?
Open access (OA) voorziet in de vrije, digitale toegang tot wetenschappelijke publicaties. Voor open access-publicaties geldt vaak dat het materiaal kosteloos in onderwijsmateriaal mag worden opgenomen. Soms moet er wel vooraf toestemming aan de auteursrechthebbende worden gevraagd. De voorwaarden voor hergebruik kan je vaak vinden in de open licentie die bij het werk hoort.
Een veelgebruikte open licentie is die van Creative Commons (CC). Gebruik bij voorkeur materiaal met een CC-0 of een CC-BY licentie. Wanneer er geen licentie is gekoppeld moet je de voorwaarden voor gebruik van open access-artikelen navragen bij de auteur of de uitgever.
Op de site van Creative Commons lees je hoe je CC-gelicentieerd materiaal kan hergebruiken.
Lees hier meer over open access en open licenties
2. Heeft de Universiteit Utrecht een overeenkomst met de uitgever?
Als de bron die je wil hergebruiken voor onderwijsdoeleinden niet open access beschikbaar is, kan het zijn dat de UU een overeenkomst over hergebruik heeft met de betreffende uitgever. Er zijn afspraken gemaakt over hergebruik van teksten uit elektronische tijdschriften en e-books.
De voorwaarden kunnen veranderen. De lijst wordt regelmatig aangevuld en geüpdatet. Bij twijfel over de mogelijkheden kan je contact opnemen met de bibliotheek. Wanneer je op basis van deze lijst materiaal overneemt vragen wij je de volgende mededeling in het document te plaatsen: Overname toegestaan volgens afspraak met uitgever.
3. Kun je aan de voorwaarden van de Easy Access-regeling voldoen?
In de Easy Access-regeling zijn afspraken vastgelegd tussen de Nederlandse universiteiten (VSNU) en uitgevers, vertegenwoordigd door Stichting UvO (Uitgeversorganisatie voor Onderwijslicenties) over het opnemen van bepaalde soorten bronnen in onderwijsmateriaal dat binnen de universiteit wordt gebruikt. Door deze overeenkomst hoeven universiteiten het gebruik van zogenaamde korte en middellange overnames niet meer afzonderlijk te melden of af te rekenen voor publicatie, maar betalen hiervoor een vast bedrag aan Stichting UvO.
Als het antwoord op de drie bovenstaande vragen nee is moet je voor de overname toestemming vragen, hetzij via de faculteit (UU-intranet) bij Stichting UvO, hetzij bij de uitgever. Zij kunnen een vergoeding per pagina per cursusdeelnemer vragen.
Vragen
Niet alle soorten bronnen vallen onder de Easy Access-regeling. Twijfel je over het gebruik van een bepaalde bron in jouw onderwijs(materiaal), neem dan contact met ons op.