Beslisondersteuners euthanasie voor professionele dierhouders

Professionele dierhouders hebben in hun dagelijkse werkzaamheden niet alleen te maken met de zorg voor gezonde dieren. Dieren kunnen ziek worden, gewond raken of op een andere manier een verminderde kans op overleven hebben. In die gevallen is de dierhouder ook degene die verantwoordelijk is om te beslissen over de verdere behandeling. Wanneer niet overgegaan wordt tot behandeling, is de dierhouder verantwoordelijk voor euthanasie van het dier. Dierenartsen spelen een belangrijke rol in dit besluitvormingsproces.

Europese wetgeving (EC 1099/2009)*1 geeft ‘vakbekwame’ dierhouders de mogelijkheid om, onder voorwaarden, hun eigen gehouden dieren te doden wanneer daar de noodzaak toe bestaat. Tijdige euthanasie kan onnodig lijden wegnemen bij het individuele dier. Het is daarmee een middel van betekenis voor het zorgdragen van dierenwelzijn op het bedrijf.

Het maken van een navolgbare transparante beslissing over euthanasie blijkt niet altijd eenvoudig. Om die reden is een beslisondersteuner ontwikkeld die dierhouders, dierenartsen en andere erfbetreders kan ondersteunen in het maken van deze beslissingen.

De beslissing tot euthanasie vergt verantwoordelijkheid en wordt niet lichtvoetig genomen

Ontwikkeling van eerste beslisondersteuners biggen en zorgbehoevende varkens vanaf 2 maanden 

In 2017 was de eerste publicatie van de beslisondersteuner voor pasgeboren biggen een feit. Deze werd in 2020 gevolgd door een beslisondersteuner voor zorgbehoevende varkens vanaf 2 maanden leeftijd. (Zie onderaan de pagina). 

De beslisondersteuners voor biggen en varkens zijn in samenwerking (met CenSAS) ontwikkeld door: Koninklijke Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD), faculteit Diergeneeskunde (Universiteit Utrecht), Wageningen University & Research, Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) en eerder ZLTO. Ook praktiserende varkensdierenartsen en enkele ketenpartijen gaven advies.

Vervolg: beslisondersteuner voor konijnen en schapen 

In navolging op de beslisondersteuners voor biggen en varkens zijn er ondersteuners vormgegeven voor schapen en konijnen. Kennis vanuit wetenschappelijk onderzoek, sectoroverleggen en veldbezoeken hebben geleid tot de publicatie hiervan (links naar documenten onderaan de pagina). Het onderzoek is uitgevoerd door Wageningen Livestock Research in samenwerking met CenSAS. 
 

De beslisondersteuners helpen dierhouders en hun medewerkers met het maken van een onderbouwde keuze wanneer over te gaan tot euthanasie, en deze inzichtelijk te maken voor buitenstaanders

Uit het onderzoek kwam naar voren dat het onderwerp euthanasie op het primaire bedrijf ook in de schapen en konijnen sector nog gepaard gaat met de nodige vragen. Bijvoorbeeld wat de professionele dierhouder momenteel zelf met zijn zorgbehoevende schapen en konijnen mag als euthanasie nodig is. In het rapport ‘verantwoorde omgang met zorgbehoevende dieren en euthanasie op het primaire bedrijf’ wordt hierop ingegaan. Hierin kunt u onder andere meer informatie vinden over: 

-    toegestane en toepasbare dodingsmethoden 
-    welke kennis- en ervaringsniveau essentieel is om tot een goede uitvoering te komen

De uitgave van het rapport ziet CenSAS als een stap voorwaarts, voor onder andere het op de kaart zetten en bespreekbaar maken van dit nog vaak beladen onderwerp. Ook heeft het onderzoek laten zien dat herziening van de wetgeving ruimte kan bieden aan nieuwe wetenschappelijke inzichten. Dit ten aanzien van methoden die ten goede komen vanuit dierenwelzijn. Het rapport is inmiddels opgenomen in het ‘Vervolg verzamelbrief dieren in de veehouderij’ ingediend door P. Adema, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De publicatie van het rapport is dan ook niet een eindpunt voor CenSAS. Het thema verdient continu aandacht en gesprek over hoe wij als mensen aan onze zorgplicht ten aanzien van andere dieren het beste kunnen voldoen, ook wanneer het gaat over het levenseinde.

Toepassing van de beslisondersteuners  

Professionele dierhouders kunnen de beslisondersteuners gebruiken voor verschillende doeleinden, zoals het opleiden van nieuwe medewerkers, het reflecteren op eigen besluitvorming tot euthanasie en als leidraad in het gesprek met de 1-1 dierenarts. 
 

Links naar de verschillende beslisondersteuners

*1 ¹ Verordening (EG) nr. 1099/2009 van de Raad van 24 september 2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden. Voor de volledige tekst, klik hier