Dieren & het levenseinde
In allerlei situaties krijgen wij als mensen te maken met vragen over levensbeëindiging bij dieren. Dit is een thema dat veel vragen en emoties oproept, waardoor open communicatie en dialoog nog relevanter maakt.
Het onherroepelijke aan de dood, maakt dat wij mensen niet kunnen ontkomen aan de vraag: hoe gaan wij zorgvuldig met levenseinde om?
Afwegingen rondom levenseinde zijn complex; er spelen altijd verschillende waarden en belangen een rol die meer dan eens met elkaar botsen. Overwegingen rondom levenseinde vinden daarbij in veel verschillende situaties plaats. Wordt het dier wel of niet door de mens gehouden? Hoe ziet de relatie eruit? Ook voor dieren die in de natuur leven, welke plicht heeft dan de mens? CenSAS gaat in op deze afwegingen binnen verschillende onderzoeksprojecten en het onderwijs.
De rol van de dierenarts als professional
De complexiteit van het thema maakt duidelijk dat euthanasie meer is dan het uitvoeren van een handeling die de dood tot gevolg heeft. De dierenarts heeft hierin een belangrijke rol richting de eigenaar bij het maken van een zorgvuldige afweging. CenSAS promovenda Ellen Deelen onderzoekt de rol van de dierenarts bij beslissingen rondom het levenseinde van dieren. Afgelopen jaren voerde zij gesprekken met praktiserende dierenartsen in het veld.
Met haar onderzoek verschaft zij inzicht in de veterinaire praktische, maatschappelijke en ethische overwegingen die bij euthanasie komen kijken. Met dit onderzoek willen wij bijdragen aan een verantwoorde afweging bij euthanasie in de praktijk en studenten diergeneeskunde via het onderwijs hier goed op voorbereiden. Door gesprekken aan te gaan met een breed pallet aan stakeholders, vergroot dit project tevens de maatschappelijke dialoog rondom het thema zorg voor dieren en het doden ervan wat er onlosmakelijk mee verbonden is.
Preventie en alternatieven
Het doden van dieren wordt in de samenleving steeds vaker ter discussie wordt gesteld, waarbij het voorkomen ervan en het zoeken naar alternatieven steeds meer aandacht krijgt. Sinds 2017 werkt CenSAS promovenda Maite van Gerwen samen met diverse stakeholders aan een verantwoorde omgang met ratten en muizen (in ‘dierplagen’). Door in te zetten op bewustwording en preventie, heeft het project uiteindelijk als doel om de ervaren overlast van ratten en muizen te verminderen en daarmee het doden van dieren te reduceren.
Ook maakte CenSAS in 2022 een rapport op, op aanvraag van het ministerie van LNV. Hierin werden de ethische dimensies rondom de alternatieven voor het doden van eendagshaantjes besproken. Voor alle dieren geldt dat er zorgvuldige afwegingen gemaakt moeten worden, waarin hun belangen en welzijn worden meegenomen. Ook voor dieren die op dit moment worden gehouden voor de vleesproductie en daarmee de dood onderdeel van hun bestaan is.
Beslisondersteuners
In de zorg voor dieren krijgen professionele dierhouders te maken met dieren die extra zorg behoeven. Bij het bieden van deze zorg is het van belang tijdig een transparante en navolgbare beslissing te maken om waar nodig zorg te staken. CenSAS werkt in dit kader sinds 2017 met verschillende stakeholders samen, bij het schrijven aan beslisondersteuners voor verschillende diersoorten. De beslisondersteuner heeft als doel (toekomstige) professionele dierhouders een handvat te bieden in het maken van een weloverwogen afweging in de zorg voor zorgbehoevende dieren.