Jurgen Goossens benoemd tot hoogleraar Staatsrecht aan de Universiteit Utrecht
Per 1 augustus 2022 is Jurgen Goossens hoogleraar Staatsrecht aan de Universiteit Utrecht. Een vakgebied dat sterk is verbonden met de burger, politiek en maatschappij. Goossens: Wat ik mooi vind aan het staatsrecht is dat er grote maatschappelijke vragen centraal staan, waarbij de overheid optreedt in relatie tot de burger. Welke spelregels spelen daar? En hoe kunnen die verbeterd worden?
Zijn leerstoel richt zich de komende jaren op constitutionele weerbaarheid in het licht van digitale transformaties en rechtsbescherming tegen de overheidsoptreden.
Tot en met juli 2022 was Jurgen Goossens universitair hoofddocent staats- en bestuursrecht aan Tilburg University. In de periode 2016 tot 2019 combineerde hij een aanstelling als universitair docent staatsrecht aan de Erasmus Universiteit met een postdoctorale FWO onderzoekbeurs aan de Universiteit Gent waarbij hij onderzoek voerde naar de rol van burgers bij grondwetsherzieningsprocedures. In mei 2016 verdedigde Goossens zijn rechtsvergelijkende proefschrift 'The future of administrative justice: judicial review of administrative action in comparative perspective' aan de Universiteit Gent. Daarnaast heeft Goossens ook een LL.M. behaald aan Yale University.
Over het werken in Nederland zegt hij: Ik heb mezelf de voorbije zes jaar grondig ingewerkt in het Nederlandse staats- en bestuursrecht. Daarnaast zijn, zeker in het staatsrecht, de basisprincipes hetzelfde in Nederland en België. Er zijn echter ook verschillen en die vallen mij steeds onmiddellijk op. Hierdoor doe ik geregeld op natuurlijke wijze aan rechtsvergelijking, wat interessante inzichten verschaft.
Maatschappelijke impact van onderwijs en onderzoek
Goossens hecht groot belang aan de maatschappelijke relevantie van zijn onderzoek en onderwijs: Wat ik mooi vind aan mijn vakgebied is dat er grote maatschappelijke vragen centraal staan, waarbij de overheid optreedt in relatie tot de burger. Welke spelregels spelen daar? En hoe kunnen die verbeterd worden? Vraagstukken als digitalisering, klimaatverandering, hypercomplexiteit, discriminatie en armoede zijn onderwerpen waarbij staatsrecht bij moet dragen aan oplossingen.
Goossens zet zich ook geregeld in voor wetenschapscommunicatie en onderwijsinnovatie. Vorig jaar heeft het College van Bestuur van Tilburg University hem voorgedragen als Beste Docent van het Jaar.
Digitalisering, klimaatverandering, hypercomplexiteit, discriminatie en armoede. Het zijn allemaal vraagstukken waar het staatsrecht mee aan de slag is.
Visie op staatsrecht
Staatsrecht en de beginselen van de democratische rechtstaat beschouwt de nieuwe leerstoelhouder als fundamentele spelregels, zowel op procedureel als inhoudelijk vlak. Goossens heeft ook bijzondere aandacht voor dynamische interacties binnen en tussen rechtsordes, machtsverhoudingen onderliggend aan het recht alsook verhoudingen tussen burgers, bedrijven en instituties, met steeds bijzondere aandacht voor het burgerperspectief. Volgens Goossens kan het staatsrecht niet worden losgekoppeld van de burger, de politiek, economie en maatschappij. Het staatsrecht wordt immers dagelijks geïnterpreteerd en toegepast door verschillende actoren die zo betekenis geven aan constitutionele beginselen en rechtsregels. Ondanks een focus op het staatsrecht, zoekt Goossens geregeld de verrijkende verbinding op met het bestuursrecht.
In de praktijk zal hij veel samenwerken met professor Janneke Gerards, hoogleraar Fundamentele Rechten aan de Universiteit Utrecht. Zij verheugt zich op zijn komst. Het is fantastisch dat Jurgen Goossens onze Afdeling Staats- en bestuursrecht en ons Montaigne Centrum voor Rechtsstaat en Rechtspleging komt versterken. Zijn expertise sluit uitstekend aan op de onderzoekslijnen die we de afgelopen jaren aan het ontwikkelen zijn. Vooral heel mooi is de combinatie in zijn werk tussen aandacht voor rechtsstatelijke waarden en constitutionele veerkracht, en technologische ontwikkelingen. Daar liggen grote wetenschappelijke en maatschappelijke uitdagingen, waar we ook de komende jaren belangrijk werk aan kunnen doen. Jurgen is bovendien een voortreffelijk docent met vernieuwende en verfrissende ideeën. We zien dus erg uit naar de samenwerking!
Heel mooi is de combinatie in zijn werk tussen aandacht voor rechtsstatelijke waarden, constitutionele veerkracht en technologische ontwikkelingen.
Goossens zegt over zijn keuze voor Utrecht: Er is een fantastisch team aanwezig binnen de Afdeling Staatsrecht, Bestuursrecht en Rechtstheorie. Ik heb een hart voor onderwijs en daarnaast vind ik het heel verrijkend om samen te werken met andere rechtsgebieden en andere disciplines. Verschillende collega’s vertelden me dan ook dat ik me daardoor snel thuis zou voelen in Utrecht.
Digitale transformaties en rechtsbescherming tegen de overheid
De focus van de leerstoel zal de komende jaren liggen op: constitutionele weerbaarheid en veerkracht (‘constitutional resilience’) in het licht van digitale transformaties en rechtsbescherming tegen overheidsoptreden. Goossens zal hiervoor de komende jaren in nauwe samenwerking met de collega’s in Utrecht de volgende met elkaar verbonden onderzoekslijnen ontwikkelen als leerstoelhouder:
- het borgen en operationaliseren van rechtsstatelijke waarden in de digitale 'administrative state',
- het vormgeven van de rol en verantwoordelijkheden van publieke actoren in digitale netwerken,
- het analyseren van de wisselwerking tussen de ‘rule of law’ en de ‘rule of code’.
Met deze onderzoekslijnen beoogt de leerstoelhouder een substantiële bijdrage te leveren aan de werkzaamheden van het Montaigne Centrum voor Rechtsstaat en Rechtspleging. Daarnaast beoogt Goossens hiermee actief bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van het focusgebied Governing the Digital Society en aan het strategische thema Instituties voor Open Samenlevingen.
CHAIN onderzoek
Sinds juni 2020 leidt Goossens het onderzoeksteam CHAIN in het kader van het NWO-project ‘Blockchain in the network society: 'transparency, trust and legitimacy by design’. Goossens blijft 'principal investigator' van het CHAIN project, dat nog tot november 2024 loopt. Vanaf 1 augustus 2022 zal het project aan de Universiteit Utrecht worden verdergezet, in nauwe samenwerking met het Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT). Het project sluit mooi aan bij de werkzaamheden van het Montaigne Centrum en het focusgebied Governing the Digital Society.
Het CHAIN team voert concreet onderzoek naar het borgen van de publieke, rechtsstatelijke waarden transparantie en accountability wanneer de overheid experimenteert met de inzet van gedistribueerde technologie en algoritmen in de complexe netwerksamenleving. De inzet van technologie kan immers leiden tot onzekerheid over verantwoordelijkheden van de overheid en de optimale vormgeving van regelgeving. In het CHAIN project wordt daarom onderzocht hoe technologie kan worden ontworpen zodat burgers kunnen vertrouwen op gedigitaliseerd overheidsoptreden.
Het interdisciplinair projectteam combineert techniekfilosofie, rechts- en datawetenschappen. Het project voert ook kwalitatief onderzoek uit aan de hand van interviews en observaties binnen twee casestudies. Het project wordt gefinancierd binnen het NWO-MVI programma ‘Verantwoord innoveren. Ontwerpen voor publieke waarden in een digitale wereld’. Daarnaast wordt het project gefinancierd door de actieve medewerking van een uitgebreid consortium van publieke en private partners. De samenstelling van dit consortium biedt unieke kansen voor valorisatie en impact van het onderzoek.
