Met een sterke motivatie voor je werk, durf je ook negatieve zaken makkelijker aan de kaak te stellen
Agressie richting zorgmedewerkers is een ernstig maatschappelijk probleem. Het melden van incidenten gebeurt lang niet altijd en dat kan van grote invloed zijn op het werkgeluk en de veerkracht van medewerkers. Uit nieuw onderzoek blijkt dat het helpen herinneren aan de drijfveren van zorgpersoneel de bereidheid aanwakkert om ongewenst gedrag zoals agressie te melden.
Een grootschalige proef onder 11.000 zorgmedewerkers laat zien hoe je het melden van ongewenst gedrag kan stimuleren. In samenwerking met IZZ, een belangenbehartiger van zorgmedewerkers, hebben onderzoekers Publiek Management en HRM in de publieke sector aan de Universiteit Utrecht de proef uitgevoerd. Henrico van Roekel en Carina Schott hebben hun bevindingen gepubliceerd in Public Management Review. Het artikel is open access, voor iedereen te lezen.
Van zorgmedewerkers ervaart 43% minimaal één keer per maand agressie op de werkvloer. In 63% van de gevallen bleek de agressie van patiënten te komen, in 43% van bezoekers en in 18% van collega’s. Toch wordt het lang niet altijd gerapporteerd, zeker niet in het geval van collega’s onder elkaar.
De wil om anderen of de maatschappij te helpen
Het bespreekbaar maken ongewenst gedrag, zoals agressie, is erg belangrijk om gelukkig te blijven op de werkvloer. Hoe zorg je dat iemand aan de bel trekt? Carina Schott en Henrico van Roekel hebben gekeken of het aanwakkeren van de oorspronkelijke drijfveren van medewerkers voor hun vak, kan helpen. Twee types motivatie zijn onderzocht: de wil om een bijdrage te leveren aan de maatschappij en de wil om anderen te helpen.
Ze melden het, want ze willen niet dat ongewenst gedrag zoals agressie het belangrijke werk verstoort of dat andere patiënten zich onveilig voelen.
Van Roekel: “Uit ons onderzoek blijkt dat mensen die herinnerd worden aan hun drijfveren om hun werk te doen, eerder geneigd zijn om ongewenst gedrag van patiënten of cliënten te melden. De onderliggende verklaring hiervoor is dat zorgmedewerkers die bewuster voelen waarom ze hun werk ook alweer doen, sneller actie ondernemen omdat ongewenst gedrag van patiënten en cliënten goede zorgverlening in de weg zit. Ze willen niet dat nare incidenten het belangrijke werk verstoren en ze willen niet dat andere patiënten zich onveilig voelen.”
Collega’s beschermen elkaar
Wat Schott en Van Roekel niet hadden verwacht, was dat deze aanpak niet werkt om de bereidheid om vaker wangedrag van collega’s te melden. Schott: “Een mogelijke verklaring hiervoor is de sterke loyaliteit de zorgmedewerker traditioneel richting hun collega’s ervaren. Het lijkt erop dat ze begripvoller zijn als een andere collega een keer gaat schelden of tegen een muur aan stompt, want in de zorg moet je soms onder hoge druk werken. Dit is een onderwerp wat nader onderzoek verdient.”
Voor agressieve collega’s is mogelijk meer begrip, vanwege de sterke loyaliteit onder zorgmedewerkers onderling. Dat verdient nader onderzoek.
Belangrijke inzichten om ongewenst gedrag te voorkomen
Toch leveren dit onderzoek belangrijke inzichten op voor de praktijk om ongewenst gedrag op de werkvloer nog bespreekbaarder te maken. Het laat zien hoe belangrijk het is om zorgmedewerkers ook in tijden van hoge werkdruk regelmatig aan de redenen te herinneren waarom ze hun werk eigenlijk leuk vinden en waarvan ze energie krijgen tijdens hun dienst.
Schott: “Dit kan tijdens formele en informele gespreksmomenten tussen leidinggevende en medewerkers, maar ook tussen medewerkers onderling, bijvoorbeeld als je een mentor hebt, die jou begeleidt.” Maar ook een subtiele herinnering, zoals in een persoonlijke kaartje voor de medewerker, kan de motivatie aanwakkeren. Ook ervaringsverhalen van geholpen patiënten, kunnen meer bewustwording van motivatie creëren en dus ook de bereidheid om incidenten te melden. “De zorg is een ontzettend mooi vak, omdat je hiermee anderen en de samenleving kunt helpen. Wie dat voelt, wil van de werkvloer veilige plek maken”, aldus onderzoeker Carina Schott.