Troonrede niet eenvoudiger, maar juist moeilijker dan in voorgaande jaren

Ook dit jaar was de troonrede moeilijk: de tekst bevatte veel ingewikkelde en onbekende woorden, zinnen en constructies. Meer zelfs dan de troonredes van de voorgaande vier jaren, blijkt uit analyse van taalkundigen Leo Lentz en Henk Pander Maat.

Moeilijke troonrede

Om de moeilijkheidsgraad van de troonrede te meten, gebruikten Lentz en Pander Maat LiNT, een softwaretool van de Universiteit Utrecht. Met een score van 58 komt de troonrede van dit jaar in de buurt van rechterlijke uitspraken (gemiddeld 62) en scoort hij hoger dan de eerdere troonredes (circa 54). Ter vergelijking: makkelijke en toegankelijke teksten als Jip en Janneke-verhalen scoren rond de 10.

“De troonrede was dit jaar moeilijker op alle kenmerken waar LiNT naar kijkt”, zeggen Lentz en Pander Maat. “Er waren meer onbekende en meer abstracte woorden en lastigere zinnen. Dat laatste komt vooral doordat de tekst veel opsommingen en bepalingen bevat.”

De taalwetenschappers herschreven een passage uit de troonrede. ‘De publieke dienstverlening is de plek waar mensen de overheid vaak voor het eerst tegenkomen. Daar, bij het overheidsloket, moet vertrouwen ontstaan’ wordt bijvoorbeeld ‘Als burger kom je de overheid het eerst tegen bij het overheidsloket, zoals de gemeente en de belastingdienst. Dáár moet vertrouwen groeien in de overheid’. “Met dit soort vereenvoudigingen daalt de LiNT-score van de tekst gemiddeld met 20 punten”, aldus Lentz en Pander Maat.

Voordelen van een eenvoudigere troonrede

Eerder deze week was er al veel aandacht voor het onderzoek van Lentz en Pander Maat naar een eenvoudigere troonrede. De onderzoekers hadden de troonrede van vorig jaar herschreven en zagen eigenlijk alleen maar voordelen. Proefpersonen beoordeelden de nieuwe versie positiever, vonden deze beter te begrijpen en minder afstandelijk, maar alsnog plechtig genoeg.

Ook zou een eenvoudigere troonrede prettiger zijn voor de koning. Vorig jaar had hij duidelijk moeite met de voordracht, zagen Lentz en Pander Maat. “Er waren veel haperingen en soms leek hij verrast dat een zin ineens tot een einde kwam of nog een vervolg kreeg. Dit jaar sloeg de koning zich goed door de moeilijke tekst heen. Hij haperde minder en hoewel de zinnen veel opsommingen bevatten, las hij deze doorgaans vloeiend voor. Opmerkelijk was dat hij voor het eerst een bril droeg tijdens het lezen. Wellicht heeft dit hem geholpen bij de voordracht.”