“De situatie was complexer en de conflicten dieper geworteld”

Ozan Ozavci in Talking History

Jean-Léon Gérômes Napoléon en Egypte (1863)
Jean-Léon Gérômes Napoléon en Egypte (1863)

Universitair docent Ozan Ozavci schreef zijn boek Dangerous Gifts: Imperialism, Security, and Civil Wars in the Levant, 1798-1864 over buitenlandse inmenging in het Ottomaanse Rijk in de negentiende eeuw. In Talking History van het Amerikaanse radiostation KSMU vertelt hij meer over zijn bevindingen en het Lausanne Project, waar hij ook aan werkt.

Genealogie

In de negentiende eeuw zagen veel Europese landen het Ottomaanse Rijk, dat werd geteisterd door burgeroorlogen en geweld, als een probleem. Vanuit deze landen vonden diplomatieke en militaire interventies plaats, om ‘de stabiliteit in de regio te handhaven’. “Ik besloot een genealogie te schrijven van buitenlandse interventies in de zaken van het Ottomaanse Rijk”, zegt Ozavci over Dangerous Gifts.

Benaderingen

Recensenten die schrijven dat zijn boek een ‘post-revisionistische benadering van Europese interventies in het Ottomaanse Rijk’ is, slaan volgens Ozavci de spijker op zijn kop. Hij legt uit dat er een klassieke interpretatie is, waarbij het Midden-Oosten wordt beschouwd als een broeinest van conflicten, en een revisionistische benadering, waarbij de Europese landen de schuld krijgen van de problemen die zich hebben voorgedaan.

Volgens hem is er een derde benadering die ook het overwegen waard is. “Wat we meer moeten verdedigen en onderschrijven is het feit dat de situatie complexer was en dat conflicten dieper geworteld waren, meestal in lokale dynamieken”, legt Ozavci uit. “De interventie van de grote machten maakte het gewoon zeer complex.” De complexiteit komt goed naar voren in Talking History, waar hij de situatie in detail uitlegt. 

Lausanne Project

Naast over zijn boek vertelt Ozavci ook over het Lausanne Project. Dit project gaat over het Verdrag van Lausanne, dat dit jaar honderd jaar geleden werd getekend. Het was een van de verdragen die een einde maakten aan de Eerste Wereldoorlog in het Midden-Oosten. Ook speelde het een belangrijke rol bij het vaststellen van het huidige grondgebied van Turkije. “Wij stellen dat de Eerste Wereldoorlog niet eindigde in 1918, zoals de gangbare literatuur wil, maar in 1923, met het Verdrag van Lausanne”, zegt hij.

Binnen Turkije is er veel aandacht voor het verdrag, legt Ozavci uit, maar internationale interesse is er nauwelijks. “Het doel van het project was om een nieuwe geschiedenis te schrijven van een verdrag dat heel belangrijk was voor zowel de Midden-Oosterse geschiedenis als de wereldgeschiedenis”, zegt hij.

Ozavci’s nieuwste boek, They All Made Peace – What is Peace? The 1923 Lausanne Treaty and the New Imperial Order, verscheen eerder dit jaar, maar het Lausanne Project gaat door met blogposts, podcasts, conferenties en tentoonstellingen en er wordt zelfs gewerkt aan een graphic novel. 

‘Een nieuwe geschiedenis van een oude kwestie: Ozan Ozavci over de Grote Oosterse Kwestie‘ (23 Januari 2023)
‘European Imperialism, the 'Eastern Question' and the Ottoman Empire‘, Talking History (7 September 2023)