GeoNewsMiner helpt onderzoekers bij bestudering migratiehistorie

De nieuwe app GeoNewsMiner (GNM) visualiseert georeferenties in historische kranten. De app, ontwikkeld door onderzoeker dr. Lorella Viola (Cultuurgeschiedenis) en prof. dr. Jaap Verheul in samenwerking met het Research Engineering Team van de Universiteit Utrecht, voegt hiermee een geodimensie toe aan de ervaringen van migranten.

Lorella Viola legt uit: “Met de app kan je geografische verwijzingen in historische datasets visualiseren. Bij GNM gaat het om plaatsen die genoemd worden in Italiaanse kranten uit het begin van de vorige eeuw. Omdat we een dataset gebruikten van gedigitaliseerde kranten voor immigranten, hopen we dat de GNM bruikbaar zal zijn bij het bestuderen van migratiehistorie. Uit migratie-onderzoek en diasporisch onderzoek blijkt dat migranten in de diaspora vaak hun identiteit ontlenen aan de band met plekken en tijden ver van hun vandaan, vaak het thuisland. Onze vraag was of referenties naar plekken ons iets konden vertellen naar hoe migranten zich verhielden tot dat thuisland en hun nieuwe woonplek. En of het visualiseren van dit soort referenties over langere tijd iets konden vertellen over de complexiteit van die interacties.”

Spatial humanities

“De GeoNewsMiner past daarmee binnen het vrij nieuwe veld van spatial humanities ,” legt Viola uit. “Dit interdisciplinaire veld bestudeert geografische en conceptuele ruimtes vanuit een historisch perspectief. In spatial humanities wordt gebruik gemaakt van geografische informatiesystemen. Dit biedt een manier om geografische referenties via een dataset in kaart te brengen, en deze te analyseren door verschillende informatielagen onderling te vergelijken. Dit visualiseren gebeurt vaak via “gewone” statische landkaarten, maar het innovatieve van GeoNewsMiner schuilt er in dat we een interactieve, gebruiksvriendelijke app hebben gecreëerd waarmee we dezelfde soort informatie in beeld brengen.”

De voordelen van een app

In tegenstelling tot veel andere methodes in spatial humanities kan de onderzoeker met de GeoNewsMiner alle resultaten op een interactieve, intuïtieve en reproduceerbare manier bekijken. “Het unieke is dat je een groot aantal filters kunt toepassen, zoals naar welke tijd je wilt kijken (tussen 1898 en 1920), of welke krant, welke plaats, met welke frequentie iets genoemd wordt, en aggregatie op nationaal, regionaal en stadniveau. Ook kun je kaarten over elkaar heen leggen, en de resultaten downloaden en delen. Dat kan niet met gewone kaarten.”

Eigen wensen

“Ook is het handig dat onderzoekers hun “user experience” kunnen aanpassen aan de wensen van hun eigen individuele onderzoeksvragen, zonder dat ze daarbij vastzitten aan de methodologische keuzes die wij van tevoren als onderzoekers hebben gemaakt omdat dat voor ons eigen project nodig was. Want dat is een probleem waar onderzoekers vaak tegen aanlopen.” aldus Viola. “Deze digitale methode is daarnaast veel sneller om mee te werken en je data makkelijk te delen.”

Onze vraag was of referenties naar plekken ons iets konden vertellen naar hoe migranten zich verhielden tot dat thuisland en hun nieuwe woonplek.

Stap-voor-stap uitleg

Viola hoopt dat de GeoNewsMiner op meerdere vlakken bruikbaar is binnen interdisciplinair onderzoek: “één applicatie van de GNM is bijvoorbeeld de mogelijkheid om de “geografische agenda” van historische kranten te reconstrueren. Hadden ze voorkeuren voor bepaalde plekken, die kunnen wijzen op vooroordelen? Dat soort vragen zijn relevant voor cultuurhistorie, mediastudies en internationale betrekkingen. Ook hebben we een opslagplaats in GitHub gecreëerd waarin we stap-voor-stap uitleggen hoe we de corpus hebben getagd, hoe we de data hebben vergaard, informatie over de geocodering, en hoe we de app in elkaar hebben gezet. Op deze manier kunnen onderzoekers onze methodologie hergebruiken met hun eigen dataset.”

YoDa

Viola maakte voor de app gebruik van YoDa, een digitaal opslag- en samenwerkingssysteem van de Universiteit Utrecht. “YoDa was essentiëel voor dit project. YoDa werkt volgens het FAIR-principe dat je nodig hebt voor goed data-management: Findable, Accesible, Interoperable en Re-usable. Als het corpus via YoDa wordt gepubliceerd kan alle metadata opgevraagd worden door verschillende andere catalogussen. We hebben beide datasets waarmee we de GeoNewsMiner hebben gemaakt gepubliceerd en opgeslagen via YoDA. ChronicItaly, de originele collectie van zeven Italiaanse immigrantenkranten, en ChronicItaly 2.0, dezelfde collectie, maar dan met geografische tags e.d. Door gebruik te maken van Yoda pleiten we voor een openbare academische wereld, waarin niet alleen resultaten gedeeld worden, maar waarbij we ook de bronnen en de middelen om deze bronnen te onderzoeken makkelijk met elkaar delen.”

GNM is het resultaat van een vruchtbare samenwerking met het Research Engeneering Team van de Universiteit Utrecht. Financiering vond plaats via het Utrecht University Innovation Fund for Research in IT.