Oratie Hans van de Velde: De verwaarlozing van het Fries

Op woensdag 4 maart 2020 houdt prof. dr. Hans van de Velde (Talen, Literatuur en Communicatie) zijn oratie als hoogleraar Sociolinguïstiek getiteld “It fertutearzjen fan it Frysk” (De verwaarlozing van het Fries).

Crisis

In zijn oratie (in het Nederlands) neemt Van de Velde de toehoorders mee naar Fryslân. Hij doet dat niet om te gaan skûtsjesilen of fierljeppen, maar om ze te laten kennis maken met het laboratorium Fryslân, het fascinerende en meertalige taallandschap in Fryslân, met de afspraken tussen rijk en provincie rond de tweede rijkstaal en met de Friese taalinfrastructuur, die zowel een wetenschappelijk als een maatschappelijk belang dient. Hij zal laten zien dat de frisistiek al geruime tijd in crisis verkeert, maar dat met vereende krachten en met een financiële impuls, het tij gekeerd kan worden.

Garantie en ondersteuning

Met deze leerstoel wil hij zijn Utrechtse en landelijke collega’s stimuleren meer wetenschappelijke aandacht te besteden aan het Fries en de taalsituatie in Fryslân. De Friese studenten vraagt hij om hun afkomst niet te verbergen en eens goed na te denken wat ze met de Friese casus tijdens hun studie en daarna zouden kunnen doen. De provincie en het rijk roept hij op om de krachten te blijven bundelen en het wetenschappelijk onderzoek en de ontwikkeling van een modern talig wapenarsenaal voor het Fries, de tweede rijkstaal te garanderen en sterker te ondersteunen.

Hans van de Velde is verbonden aan de Fryske Akademy en de leerstoel, waarin bijzondere aandacht wordt besteed aan de taalsituatie in Fryslân, wordt mede mogelijk gemaakt door steun van het Frysk Akademyfûns. Zijn leerstoel verbindt het onderzoek van de Fryske Akademy naar het Fries, de tweede rijkstaal, en de andere in Fryslân gesproken taalvariëteiten, met het wetenschappelijk onderzoek en onderwijs aan de Universiteit Utrecht.

Hans van de Velde

Hans van de Velde (1969) studeerde Germaanse Filologie aan de Universiteit Gent en promoveerde in de taalkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen (1996). Van 1997 tot 2002 was hij verbonden aan de Université libre de Bruxelles. In 2000 gaf hij zijn eerste cursussen aan de Universiteit Utrecht, waar hij in 2002 docent-onderzoeker sociolinguïstiek werd bij de afdeling Taalwetenschap. In 2014 werd hij senior onderzoeker sociolinguïstiek aan de Fryske Akademy, een aan de KNAW gelieerd onderzoeksinstituut naar de Friese taal, cultuur en geschiedenis in Leeuwarden. Aan de Fryske Akademy leidt hij projecten op het gebied van taalvariatie en taalverandering, sociofonetiek, spraakherkenning, taalcontact, meertaligheid, lexicografie, digitale onderzoeksinfrastructuur (visiblevowels.org, Friese corpora) en digitale taalhulpmiddelen voor de Friese taalgebruikers (taalweb.frl).

Van de Velde was visiting professor aan de University of Pennsylvania, University of Florida, Université Catholique de Louvain en Nanjing University. In 2004 kreeg hij de prijs Jong Docenttalent van de Universiteit Utrecht. Hij is redactielid van het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, bestuurslid van de Landelijke Onderzoeksschool Taalwetenschap en voorzitter van het Gebiedsoverstijgend Panel bij het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen.