Kwart wereldbevolking loopt extreem risico op gebrek aan water
Extreme droogte in onder meer India en Zuid-Afrika laat zien hoeveel impact een tekort aan water kan hebben. Uit nieuw onderzoek blijkt dat een kwart van de wereldbevolking in landen woont met een extreem hoog risico op waterschaarste. Dit onderzoek is verzameld in de nieuwe Waterrisico-atlas van het World Resources Institute die deze week is gepubliceerd. Hydrologen van de Universiteit Utrecht leverden met hun berekeningen de basis voor de atlas.
In de landen met een extreem hoog risico op waterschaarste wordt gemiddeld 80% van het beschikbare hernieuwbare water gebruikt in een jaar. Er zijn dus weinig reserves en de druk op een alternatieve bron zoals grondwater is hoog. Als er veel vraag naar water is, kunnen zelfs korte perioden van droogte grote gevolgen hebben. Die verhogen het risico op een acuut watertekort zoals in Kaapstad, Zuid-Afrika, in 2018 en nu in Chennai, India. Dit risico is volgens de nieuwe berekeningen extreem hoog voor zeventien landen, die samen een kwart van de wereldbevolking huisvesten.
Serieuze bedreiging
Een gebrek aan water vormt een serieuze bedreiging voor mensen, dieren en de natuur. Het kan ernstige gevolgen hebben voor voedselzekerheid en kan conflict en migratie veroorzaken of versterken. Door klimaatverandering en een groeiende wereldbevolking zal waterschaarste in de toekomst alleen maar verder toenemen.
Hydrologisch model als basis
Het mondiale hydrologische model PCR-GLOBWB van de Utrechtse hydrologen vormt de basis voor de indicatoren in de atlas die inzicht bieden in de huidige en toekomstige stand van waterbronnen en hun gebruik. Met het model konden de wetenschappers de watervraag, de beschikbaarheid van oppervlakte- en grondwater en de resulterende wateronttrekkingen berekenen voor cellen van het aardoppervlak van 10 bij 10 km.
Ecologische schade voorkomen
Doordat alle data nu op dezelfde resolutie beschikbaar en met hetzelfde model berekend zijn, kunnen de verschillende indicatoren van waterschaarste nu onderling vergeleken worden. Dit laat niet alleen zien waar de druk op hernieuwbare waterbronnen groot is, maar ook waar de grenzen van duurzaam gebruik al overschreden zijn en grondwaterreserves uitgeput raken. Dit is onder meer het geval in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waar de huidige schaarste in de toekomst nog nijpender zal worden. “In deze gebieden moeten we op zoek naar duurzamere oplossingen om ecologische schade verder te voorkomen en mensen op lange termijn voldoende bestaanszekerheid te bieden,” zegt hydroloog dr. Rens van Beek, een van de Utrechtse hydrologen. Samen met prof. dr. Marc Bierkens, dr. Yoshihide Wada en dr. Edwin Sutanudjaja vormde hij Utrechtse atlasteam.
Met hun hydrologische model konden zij eerder al de wereldwijde overstromingsrisico’s in kaart brengen en de grenzen aan het oppompen van grondwater bepalen.
Onderzoekspartners
De ontwikkeling van de data voor de World Risk Atlas deden de Utrechtse hydrologen als onderzoekspartners van het World Resources Institute samen met collega’s van de TU Delft, Deltares, het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en RepRisk.