De Atlantische pelgrim. John Lothrop Motley en de Amerikaanse ontdekking van Nederland

In de Atlantische Pelgrim beschrijft  dr. Jaap Verheul (Cultuurgeschiedenis) hoe John Lothrop Motley (1814-1877) de beroemdste historicus van de Verenigde staten werd en hoe het werk van Motley, The Rise of the Dutch Republic (1856), bepalend werd voor de Nederlandse én Amerikaanse geschiedschrijving.

Mondiale voorbeeldcultuur

Motley zag de Nederlandse samenleving als een historisch voorbeeld van onafhankelijkheid. Hij slaagde erin het oude beeld dat men had van een zompig land met stilstaand water en zelfgenoegzame burgers te vervangen door een heroïsch model van vooruitgang, welvaart en vrijheidsdrang. Door zijn pen werd Willem van Oranje een Amerikaanse held, de Nederlandse opstand tegen Spaanse onderdrukking een episode in de universele strijd voor gewetensvrijheid en nationale zelfbeschikking, en het kleine Nederland een mondiale voorbeeldcultuur. Dankzij The Rise of the Dutch Republic werd Nederland gezien als de bakermat van vrijheid en republikanisme, en daarmee een bron voor essentiële aspecten van de Amerikaanse samenleving. Hij verleende de Amerikaanse revolutie legitimiteit door het te plaatsen in een lange traditie van vrijheidsstrijd die ontkiemde bij de Nederlandse Opstand.

Man van vele gezichten

Wat bracht een vermogende Amerikaan uit Boston, zonder Nederlandse voorouders, ertoe zich te richten op de geschiedenis van de Nederlandse Opstand? En hoe maakte dit onderwerp hem tot een van de meest populaire geschiedschrijvers van zijn eeuw? Motley blijkt een man met vele gezichten te zijn: romanschrijver, vertrouweling van Otto von Bismarck en koningin Sophie, én een historicus die een onuitwisbare stempel op de geschiedschrijving heeft weten te drukken.

Jaap Verheul

Dr. Jaap Verheul is docent-onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Hij doceert cultuurgeschiedenis van de twintigste eeuw en cultuurgeschiedenis van de Verenigde Staten. Zijn huidige onderzoek is gericht op denkbeelden over cultuur en nationale identiteit.

• Titel: De Atlantische pelgrim. John Lothrop Motley en de Amerikaanse ontdekking van Nederland
• Auteur: Jaap Verheul
• ISBN: 9789089534750
• Paperback, 450 pagina’s