Comeniusprijs 2022 voor Beatrice de Graaf: Historisch inzicht om maatschappelijke problemen op te lossen
Historicus en faculteitshoogleraar Beatrice de Graaf ontvangt de Comeniusprijs 2022. De jury roemt haar vanwege haar belangwekkende werk op het gebied van de geschiedenis van oorlog, vrede en veiligheid, haar duiding van de achtergronden en oorzaken van terrorisme, en de bijzonder heldere en onafhankelijke wijze waarop zij over deze onderwerpen aan het publieke debat deelneemt. De uitreiking is op zaterdag 12 maart tijdens de jaarlijkse Comeniusdag in Naarden.
De Comeniusprijs, een initiatief van het Comeniusmuseum in Naarden, is vernoemd naar de theoloog, filosoof en onderwijsvernieuwer Jan Amos Comenius (1592-1670). Deze prijs betoont jaarlijks eer aan een persoon die, in lijn met het denken en handelen van Comenius, zich op een in het oog springende manier inzet voor de belangen van vorming, onderwijs, wetenschap en cultuur voor de ontwikkeling van de internationale samenleving.
De Graaf weet als geen ander op een bijzonder heldere en onafhankelijke wijze over onderwerpen als oorlog en vrede, vrijheid en veiligheid aan het publieke debat deel te nemen.
Huidige angsten en onzekerheden in perspectief plaatsen
De Graafs leidraad, zo stelt de organisatie, “is dat inzicht in de geschiedenis van veiligheidsmaatregelen, terrorisme en contraterrorisme, helpt om huidige angsten en onzekerheden in een actueel perspectief te plaatsen. Dat gebeurt niet alleen door haar publicaties, maar ook door de mede door haar geïnitieerde praktische programma’s voor primair en secundair onderwijs (Ter-info.nl), living labs in wijken, en deelname aan publieke en professionele bijeenkomsten en debatten (bijv. via DWDD-colleges of podcasts). Zij weet op overtuigende wijze duidelijk te maken dat historisch inzicht in oorzaken van oorlog, vrede en veiligheid, bijdraagt aan het begrijpen en oplossen van prangende maatschappelijke problemen, zoals polarisatie en radicalisering. Dit thema sluit aan bij het werk van Comenius, die op latere leeftijd een sterke vredesboodschap uitdroeg.”
Voor Comenius gingen kennis, inzicht, wetenschap en levensbeschouwelijke overtuiging naadloos in elkaar over en ze versterkten elkaar. Ik vind het mooi dat ik een prijs krijg die naar hem vernoemd is. Extra bijzonder is dat de prijs samen wordt uitgereikt met de oeuvreprijs, die naar oud-Clingendaeldirecteur Ko Colijn gaat. Hij was altijd een voorbeeld voor mij.
Eerdere winnaars
De Graaf volgt als prijswinnaar de Tsjechische filosoof en theoloog Tomáš Halík op, die in 2020 de Comeniusprijs kreeg. Omdat Halík vanwege corona niet naar Naarden kon komen, neemt hij tijdens de uitreiking van dit jaar zijn prijs in ontvangst. De prijs, die bestaat uit een sculptuur van Boheems kristal en een oorkonde, wordt dit jaar voor de tiende keer uitgereikt. Eerdere laureaten zijn Robbert Dijkgraaf (2012), Paul Schnabel (2013), Louise Fresco (2014), Geert Mak (2015), Herman Van Rompuy (2016), Jonathan Israel (2017), Herman Tjeenk Willink (2018), Mardjan Seighali (2019) en Tomáš Halík (2020).
Uitreiking 12 maart
De prijs wordt uitgereikt op de Comeniusdag op 12 maart, die dit jaar in het teken staat van oorlog en vrede, vrijheid en veiligheid.
Lesprogramma 'Ter Info'
Beatrice de Graaf ontwikkelde het lesprogramma Ter Info dat docenten in het primair en voorgezet onderwijs en het mbo helpt om terrorisme op een duidelijke, feitelijke en verbindende manier met leerlingen te bespreken.
Boek 'Radicale verlossing. Wat terroristen geloven' (2021)
Op basis van interviews met terrorismegedetineerden uit Nederland, Syrië, Pakistan en Indonesië – jihadisten en enkele rechts-extremisten – reconstrueert De Graaf in dit boek hun verhalen van overgave, strijd, opoffering en gehoopte beloning.
Ben Feringa Lecture op 18 februari 2022
De Graaf geeft de lezing 'Geopolitical Challenges, Security Threats' op uitnodiging van Nobelprijswinnaar Ben Feringa.
Security in Open Societies
De Graaf is lid van het kernteam van Security in Open Societies (SOS), waarin onderzoekers samenwerken met maatschappelijke partners aan het vinden van antwoorden op actuele maatschappelijke vraagstukken rondom veiligheid, democratie en vrijheid.