Wat wil Hamas?

Met de aanvallen die Hamas sinds 7 oktober 2023 op Israël uitvoert, focust Hamas de internationale aandacht weer op de Palestijnse zaak, vertelt islamoloog Joas Wagemakers aan de NOS (5 november 2023). Maar hoe ziet de Palestijnse zaak er tegenwoordig uit? Streeft Hamas nog naar het einde van de staat Israël, zoals in hun oorspronkelijke handvest stond, of is hun einddoel met de jaren veranderd?

Twee stromingen binnen Hamas

Binnen Hamas bestaan twee stromingen, zegt Wagemakers, de ‘haviken’ en de ‘duiven’. “Het verschil tussen de twee groepen heeft vooral te maken met de bereidheid die ze hebben om over het gebruik van geweld of een wapenstilstand na te denken en daarover te spreken met Israël.” Dat klinkt echter verdeelder dan Hamas is, benadrukt hij. Alle Hamas-leden zouden achter de momenteel gevoerde harde lijn staan en geloven dat Palestijnen recht hebben op het hele gebied van historisch Palestina.

Wagemakers denkt niet dat het uitroeien van Israëliërs Hamas’ uiteindelijke doel is. “Ze zijn uit op de vernietiging van de staat Israël, maar dat betekent niet, zoals het vaak geïnterpreteerd wordt, het voormoorden van alle Israëli’s.” Tegelijkertijd realiseren de meeste Hamas-leden zich dat dit, in ieder geval voor nu, geen realistisch vooruitzicht is. “De staat Israël wordt niet door Hamas verslagen en gaat ook niet aangevallen worden door bijvoorbeeld Egypte of Jordanië. En dus zie je dat Hamas ook, pragmatisch als het is, beseft dat het met een realistische oplossing moet komen.”

Tussendoel

Volgens Wagemakers zal Hamas zich toeleggen op een tussendoel: een Palestijnse staat náást Israël. “Hamas-leiders willen laten zien aan de eigen achterban dat ze die eindoplossing niet hebben opgegeven. Ze moeten daarom min of meer laveren tussen die twee, het ideale en het realistische doel. Maar in feite zijn ze in de praktijk alleen bezig met het werken naar een tweestatenoplossing.”