Het belang van de media- en cultuurwetenschappen, volgens Dan Hassler-Forest

Wat is de meerwaarde van de media- en cultuurwetenschappen? Universitair docent en media- en cultuurwetenschapper Dan Hassler-Forest is gespecialiseerd in onder andere media-industrieën, kritische theorie en culturele analyse. Hij vertelt hoe deze onderwerpen bijdragen aan de maatschappij van vandaag en morgen.

Waarom media- en cultuurwetenschappen?

Media- en cultuurwetenschappers kunnen zowel mediamakers als publiek helpen met het interpreteren van de boodschappen die we dagelijks krijgen voorgeschoteld, zegt Dan Hassler-Forest. “De rol van media in ons dagelijks leven blijft doorgroeien en dat vereist inzichten en vaardigheden van mediawetenschappers op het gebied van mediakritiek en -geschiedenis.”

Media- en cultuurwetenschappen helpen de politieke subtekst van media zichtbaar te maken, zodat we ze beter kunnen begrijpen.

“Mediawetenschappers kunnen bijvoorbeeld historische, economische en sociale context bieden en uiteenlopende onderwerpen kritisch benaderen”, vervolgt Hassler-Forest. “Denk bijvoorbeeld aan ideologiekritiek. De kennis hierover kan helpen de politieke subtekst van media zichtbaar te maken, waardoor we die media beter kunnen begrijpen en plaatsen.”

Dan Hassler-Forest vindt het dan ook belangrijk dat media- en cultuurwetenschappers als publieke deskundigen naar voren treden. Universiteiten kunnen daarbij helpen, stelt hij, “zodat de media- en cultuurwetenschappers uiteindelijk een belangrijk verlengstuk van zowel onderwijs als onderzoek vormen.”

Domeinen van Dan Hassler-Forest

Avatar als vehikel voor klimaatkritiek

Avatar: The Way of Water is net zo’n fenomeen als zijn voorganger uit 2009, zegt Dan Hassler-Forest. Hij vertelt dat regisseur James Cameron met de film het verschil tussen de ‘takers’ en ‘caretakers’ van onze planeet wil laten zien. “Je hebt mensen die alleen maar nemen, die willen boren en dingen kapotmaken, en je hebt mensen die een gelijkwaardige relatie met de natuur nastreven. En Cameron wil de voorbeelden daarvan in deze film op een metaforische manier laten zien.”

“Sinds de Capitoolbestorming gaan media anders om met Trump”

Tijdens de Amerikaanse ‘midterms’ van 8 november kon nagenoeg geen van de door Trump gesteunde kandidaten op winst rekenen. In Jinek (16 november 2022) werd gesignaleerd dat de media nu anders met hem omgaan. “6 januari is echt een moment van ommekeer geweest”, zegt Dan Hassler-Forest. “De Capitoolbestorming kleeft aan hem. Hij wordt ervoor verantwoordelijk gehouden en hij doet niets om dat af te zweren.”

Radicalisering door de versnippering van de media 

“Het was nog niet zo lang geleden zo dat we allemaal min of meer dezelfde media keken en dat we daardoor een soort gedeelde werkelijkheid hadden”, legt Dan Hassler-Forest uit in Jinek (9 november 2022). “Dat is nu niet meer zo. De mensen die geradicaliseerd zijn, en dat worden er steeds meer, kijken niet meer naar ‘mainstream media’. Zij zoeken hun eigen waarheid en de algoritmes van Facebook, Twitter en TikTok bedienen hen met de dingen die zij fijn vinden.”

De serie die de Amerikaanse politieke toekomst voorspelde

In De Nieuws BV (28 oktober 2022) krijgt Dan Hassler-Forest de vraag of er een televisieserie is die de politieke toekomst voorspelde. Volgens Hassler-Forest is dat Watchmen. “Die serie laat zien hoe ver de polarisatie in het politieke spectrum is doorgedrongen. Als je nu kijkt naar hoe politici en politieke tegenstanders over elkaar praten, dan is dat niet meer in termen van ‘Zij hebben een ander idee, maar ze zijn ook Amerikanen’. Het gaat nu continu in termen van absolute vijandschap.”

Een meer hoopvol toekomstbeeld in film bestaat wel degelijk

Als we de huidige sciencefictionfilms uit Hollywood mogen geloven, ziet onze toekomst er niet bepaald rooskleurig uit. Dan Hassler-Forest gaf een minicollege in MediaStorm (22 oktober 2022), waarin hij vertelde dat niet overal ter wereld zo’n gitzwart toekomstbeeld heerst. “Om inspiratie te vinden voor een meer hoopvolle toekomst, moeten we ons wenden tot culturen waar collectiviteit een groter belang heeft dan individualisme”, zoals Chinese sciencefiction en het afrofuturisme.

Waarom is het dystopische genre nu zo populair?

In de VPRO Gids (8 oktober 2022) vertelde Dan Hassler-Forest dat de populariteit van dystopische boeken, series en films in tijden van recessie en crisis niet nieuw is. In de jaren zeventig “domineren bepaald ongezellige titels als The Godfather, The Conversation en All the President’s Men: conspiracy-films waarbij ook als de waarheid boven tafel komt de good guys uiteindelijk niet winnen.”