Mecenaat in de cultuursector: “Durf te vragen”

Hoogleraar Mecenaatstudies Helleke van den Braber onderzoekt geefrelaties tussen kunstenaars en weldoeners. Ze merkt dat makers op zoek zijn naar andere inkomstbronnen en ziet het mecenaat, privéfinanciering, als een uitkomst. In de NRC vertelt ze meer over de roerige tijden binnen de cultuursector, de geschiedenis van het mecenaat en moedigt ze kunstenaars aan om gewoonweg te vragen.

Afhankelijk

Afgelopen voorjaar gaf Van den Braber een cursus over het zoeken naar privéfinanciering voor makers en professionals in de culturele sector, die direct was volgeboekt. “En nog vijfenveertig makers en culturele instellingen kwamen op de wachtlijst”, vertelt ze. Dit schetst een beeld van de huidige situatie in de kunstsector: een roerige tijd waarin andere inkomstenbronnen worden onderzocht. 

Sinds 1940 is het voornamelijk de overheid de kunstwereld financiert en werken kunstenaars volgens een marktmodel waarin ze hun werk verkopen aan een publiek. Door de coronapandemie realiseerden veel van hen echter dat ze erg afhankelijk zijn van overheid en markt, vertelt Van den Braber. “Daardoor kwam dat aloude mecenaatsmodel in de herinnering: kunnen we daar niet weer wat mee?”

‘Typisch plaatje’

Tegenstanders van het mecenaat halen vaak aan dat de macht komt te liggen bij een groep oude, welvarende, witte cultuurliefhebbers en dat de kunst die in hun smaak past bevoordeeld wordt. “Ik stel er altijd tegenover dat voor elke soort kunst een soort gever te vinden is”, zegt Van den Braber. Als voorbeeld noemt ze de popmuziek, waar veel gevers te vinden zijn die niet in het typische plaatje van een oude, rijke, witte mecenas passen. “Met elkaar, dus samen, kunnen grote geefgemeenschappen ontstaan, wat zeer stimulerend kan werken.”

Actie ondernemen

Van den Braber benadrukt dat het belangrijk is dat de cultuursector zelf actie onderneemt. Zelfs als je niet in de smaak valt bij de groep rijke, witte kunstliefhebbers, is het volgens haar zeker mogelijk om een community te bouwen die in je kunst gelooft en je wil ondersteunen. “Durf te vragen”, moedigt ze aan. “Pak die kans. Het is jammer dat de schroom om te vragen dit nog tegenhoudt.”