Interdisciplinair onderzoek in de joodse catacomben

Hoogleraar Antieke cultuur Leonard Rutgers heeft dertig jaar lang onderzoek gedaan in de joodse catacomben in Rome. Recent verscheen het boek Israël aan de Tiber over dit onderzoek. In de NRC vertelt hij over de werkwijze en bevindingen.

Nieuwe ontdekkingen

Toen Rutgers begon met zijn onderzoek was er gebrekkige kennis over de joodse gemeenschap in Rome. Er was wel een publieke opinie dat een grote groep joden afgezonderd van de rest van de Romeinse samenleving leefde. De grootte van deze groep werd geschat op ongeveer zestigduizend mensen.

Rutgers vond echter bewijs dat de joden goed samengingen met de Romeinen. Zo zijn er op sarcofagen allerlei Grieks-Romeinse thema’s afgebeeld naast de joodse symbolen en gebruikten ze ook dezelfde taal. Door het aantal graven te analyseren vond hij ook dat de joodse gemeenschap uit ongeveer duizend mensen bestond en dus een stuk kleiner was dan voorheen gedacht.

Interdisciplinair

Rutgers heeft zijn bevindingen gedaan door interdisciplinair onderzoek uit te voeren. Hij betrok onder andere taalkunde en natuurwetenschappen bij het archeologisch onderzoek. “Veel archeologen specialiseren zich, bijvoorbeeld in één materiaalcategorie”, vertelt hij. Er is meer context door verder te kijken dan alleen de sarcofaag en ook stil te staan bij de inscripties, wandschilderingen en lampen. “Het kost wel tijd in je in al die onderwerpen te verdiepen, maar uiteindelijk betaalt het zich uit.”