Effectieve vaccinatieplicht heeft een saamhorige bevolking nodig

In tegenstelling tot in Nederland, kent de Verenigde Staten al sinds het einde van de negentiende eeuw de mogelijkheid tot vaccinatiedwang. Hoogleraar Moderne Nederlandse Geschiedenis James Kennedy vraagt zich in Trouw af of vaccinatieplicht vandaag de dag nog wel zin heeft, zowel in de Nederlandse als de Amerikaanse samenleving.

Vaccinatieplicht bij acute dreiging

“Aan het einde van de negentiende eeuw waren er veel overheden die hun inwoners met grote campagnes wilden overhalen zich te laten vaccineren, om de volksgezondheid te verbeteren,” vertelt Kennedy. Vaccinaties waren eind negentiende, begin twintigste eeuw nog nauwelijks omstreden, maar als er in de Verenigde Staten dwang aan te pas moest komen, dan was dat mogelijk. Toen de Zweedse immigrant Henning Jacobson een vaccinatie tegen de pokken weigerde, leidde dit tot een rechtzaak waarbij het hooggerechtshof bepaalde dat Amerikaanse overheden vaccinaties mogen verplichten als de volksgezondheid acuut bedreigd wordt.

Saamhorigheid

Inmiddels is er wereldwijd meer weerstand tegen vaccinaties. Kennedy: “In de jaren negentig werden vaccinaties, onterecht, in verband gebracht met autisme en sindsdien is het alleen maar bergafwaarts gegaan, door de verspreiding van desinformatie via allerlei communicatiekanalen.” Ook de individualisering van de samenleving en het toegenomen geloof in de autonomie van het lichaam hebben volgens hem invloed op deze weerstand. “Maar een vaccinatieplicht kan alleen effectief zijn als er een gedeeld gevoel bestaat dat je onderdeel bent van de samenleving,” stelt Kennedy. “Dat besef is in de Verenigde Staten vervlogen; is het er nog in Nederland?”