“Demonstraties zijn een indicatie van de stemming in de samenleving”

Extinction Rebellion (XR) blokkeert sinds afgelopen weekend dagen op rij de Utrechtsebaan in Den Haag. Vele demonstranten verzamelen om de snelweg te blokkeren, met het doel om subsidies voor de fossiele industrie af te laten schaffen. Hoogleraar Moderne Nederlandse geschiedenis James Kennedy vertelt meer over dit protest in Trouw.

Oervorm

Een eerder voorbeeld van een dagenlange snelwegbezetting is Kennedy nooit eerder tegengekomen, “maar sit-ins zoals deze zijn natuurlijk een oervorm van protest.” Als voorbeeld noemt hij de lunch counter sit-ins die plaatsvonden in Amerika ten tijde van de zwarte burgerrechtenbeweging en de bezetting van Nederlandse universiteiten in de jaren zestig en zeventig.

Aanhang

“Demonstraties zijn een indicatie van de stemming in de samenleving”, stelt Kennedy. Dat XR een duidelijke aanhang heeft in de samenleving, blijkt uit de hoeveelheid aanwezigen. “2400 arrestaties zaterdag, en 10.000 aanwezigen bij het protest: dat is best veel.”

De werkelijke aanhang is hoogstwaarschijnlijk een stuk groter, denkt Kennedy. “Er zijn veel meer mensen die hetzelfde denken, maar nooit zouden gaan demonstreren.” Ook is er volgens hem een groep die het niet helemaal eens is met de vorm van het protest, maar wel achter de boodschap staat.

Steun

Als het protest nog lang doorgaat, kan volgens Kennedy de steun voor de demonstranten afnemen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer de doelen behaald lijken te zijn. “Stel: er komt na de verkiezingen een coalitieakkoord waarin staat dat de overheid die voordelen voor de fossiele industrie in een periode van een paar jaar wil weghalen”, zegt hij. “Dat zal voor sommigen niet genoeg zijn, maar voor anderen wel.”

Steun of geen steun, Kennedy stelt dat uit de geschiedenis blijkt dat protesteren zeker effect heeft. Neem bijvoorbeeld die lunch counter sit-ins: ze hebben bijgedragen aan de veranderingen die kwamen terwijl ze op zichzelf niets veranderden. “Het is zelden zo dat er één-op-één een resultaat wordt geboekt, maar zonder demonstraties gebeurt er weinig”, vertelt hij. “Als je van die fossiele voordelen af wil, kan dat niet zonder druk.”