“Bedrijven die de belangen van de samenleving veronachtzamen, zijn niet levensvatbaar”
Rutger Claassen e.a. in de NRC
Bestaanszekerheid is een veelbesproken thema rond de verkiezingen, maar over de zeggenschap over de economie wordt in veel verkiezingsprogramma’s met geen woord gerept. Hoogleraren Rutger Claassen, Dirk Schoenmaker (Erasmus Universiteit) en Jeroen Veldman (Nyenrode Business Universiteit) vinden dit onderwerp echter essentieel en pleiten voor maatregelen.
Structuren
Er is veel aandacht voor incidenten, zoals vervuiling door bedrijven of de hoge bankwinsten en lage spaarrente. “Zelden gaat het over de structuren daarachter die het gedrag van deze bedrijven bepalen”, schrijven de hoogleraren. De spelregels die de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van aandeelhouders en bestuurders bepalen, komen volgens hen nauwelijks aan bod.
Andere inrichting
Deze aandeelhouders zijn vaak gericht op financiële winst op korte termijn, waardoor andere belangen die nodig zijn voor een duurzame en gezonde samenleving naar de achtergrond verdwijnen, stellen de hoogleraren. “Dit is een spel dat op de lange termijn enkel verliezers kent”, schrijven ze. “Want bedrijven die de belangen van de werknemers, klant, toeleverancier en samenleving veronachtzamen, zullen op de lange termijn ook financieel niet levensvatbaar blijken.”
“Het verbeteren van de bestaanszekerheid vereist ook dat we de zeggenschap over bedrijven anders inrichten”, zeggen de hoogleraren. Ze pleiten voor drie voorstellen, die veel steun hebben onder wetenschappers. Dit artikel is ook verschenen op ESB, waar het ondertekend is door 71 wetenschappers die werkzaam zijn op dit terrein.
Voorstellen
Het eerste voorstel is het instellen van een maatschappelijke zorgplicht voor bestuurders. “Het behoort tot hun taak als leiders van bedrijven dat hun bedrijven op een verantwoorde manier aan het maatschappelijk verkeer deelnemen”, vinden de hoogleraren.
Een maatschappelijke adviesraad bij grote bedrijven is het tweede voorstel. De stem van niet-werknemersbelangen ontbreekt in de huidige structuur, schrijven ze, en met zo’n raad wordt deze stem wel.
“Tot slot zou de overheid alternatieve ondernemingsvormen beter kunnen stimuleren.” Ze zijn enthousiast over een conceptwetsvoorstel voor een ‘maatschappelijke BV’, dat een grotere bekendheid kan geven aan het maatschappelijk ondernemen. “Zo worden bedrijven gestimuleerd het goede te doen voor de hele samenleving, in plaats van alleen voor de aandeelhouders.”