19e-eeuwse feministen haalden inspiratie uit het abolitionisme
In de negentiende eeuw gingen feminisme en abolitionisme hand in hand. Dr. Sophie van den Elzen (Moderne en Hedendaagse Literatuur) vertelt in het NRC over de onderlinge beïnvloeding van beide emancipatiebewegingen in Europa.
Vrouwen zochten inspiratie voor hun strijd bij het abolitionisme, de strijd voor de afschaffing van de zwarte slavernij in koloniën.
Inspiratie uit het abolitionisme
In 1832 richtten drie vrouwen in Parijs het blad La Tribune des femmes op. Het doel van de redactie: gelijke rechten voor vrouwen. Zonder deze gelijke rechten was menselijke vooruitgang niet mogelijk. Maar vrouwenrechten waren niet het enige waar deze vrouwen voor streden. “Die Franse vrouwen moesten echt knokken om hun eigen bestaan te verbeteren, maar ze vonden dat die strijd deel uitmaakte van een groter gevecht tegen onderdrukking,” aldus Van den Elzen. Ze zochten inspiratie voor hun strijd bij het abolitionisme, de strijd voor de afschaffing van de zwarte slavernij in koloniën.
Internationaal verbindend element
Vroege feministen zagen zichzelf niet alleen als (mede-)strijders tegen de zwarte slavernij, maar zagen de vrouw zelf ook als een soort slaaf. “Die laatste vergelijking voelt nu ongemakkelijk,” zegt Van den Elzen. “Dat was het vocabulaire dat indertijd beschikbaar was. Het was een voorbeeld waarvan iedereen begreep wat je ermee bedoelde.” Aan het eind van de negentiende eeuw namen deze directe vergelijkingen af. “Burgerlijke feministen benadrukten toen meer de rol die vrouwen hadden gespeeld bij de afschaffing van de slavernij, terwijl meer radicale, socialistische feministen de nadruk legden op het feit dat beide emancipatiebewegingen onderdeel waren van een grotere strijd tegen het onrecht. Voor beide groepen bleef de strijd tegen de slavernij echter een internationaal verbindend element in de geschiedenis van de beweging.”
Promotie
Sophie van den Elzen promoveerde op 19 maart 2021. Haar proefschrift Antislavery in the Transnational Movement for Women's Rights, 1832-1914: A Study of Memory Work laat zien hoe de vroege vrouwenbeweging strategisch gebruik maakte van de geschiedenis van de slavernij.