Wat weten we van (de problemen met) beeldschermgebruik van jongeren? En wat kunnen ouders ermee?

In deze tijden van sociale onthouding vragen ouders zich wellicht nog meer dan anders af hoe ze om moeten gaan met het intensieve beeldschermgebruik van hun kinderen. Ina Koning, universitair docent aan de Universiteit Utrecht, doet onder meer onderzoek naar onlinegedrag van jongeren, en opvoeding. Zij beantwoordt enige vragen omtrent beeldschermgebruik van jongeren.

Die beeldschermen zijn toch wel een uitkomst voor thuiszittende jongeren én hun ouders?
Er zijn inderdaad heel wat voordelen te verzinnen van al die beeldschermen. Kinderen kunnen, ondanks dat ze elkaar gedurende deze coronacrisis niet mogen opzoeken, toch contact met elkaar onderhouden. Daarnaast kan er dankzij allerlei vormen van beeldbellen onderwijs op afstand worden gevolgd, en kunnen sport- en muzieklessen toch gewoon doorgaan. En anders dan bij vele andere gedragingen, zoals alcoholgebruik, hebben ouders er zelf inderdaad voordeel bij dat hun kinderen online zijn. Als ouders thuis moeten werken, of gewoon wat tijd voor zichzelf willen hebben, is het handig om je kind te laten gamen, youtuben of netflixen. Dit is iets waar ouders zich bewust van moeten zijn.

Ouders hebben er zelf dus ook baat bij dat hun kinderen digitale media gebruiken. Vanaf welke leeftijd mogen kinderen dat doorgaans van hun ouders?
Dat is al op zeer jonge leeftijd. Bij kinderen jonger dan 10 zijn het vooral de ouders die zélf vaker het initiatief nemen om hun kind digitale media te laten gebruiken. En dan veelal om tijd voor zichzelf te hebben. Ouders van iets oudere kinderen, van 9 tot 16 jaar, staan het vaker gewoon toe als hun kind online gaat. We weten dat intensief beeldschermgebruik problematisch kan worden bij een deel van deze jeugd. Maar het is nog onduidelijk in hoeverre deze actieve of passieve aanmoediging van digitale mediagebruik van kinderen door ouders een rol speelt in het problematische online gedrag.

Wat weten we wél over hoe ouders het problematisch internet- en smartphonegebruik kunnen voorkomen? 
Er zijn aanwijzingen dat het hanteren van duidelijke regels door ouders, bijvoorbeeld de regel dat jongeren niet langer dan 3 uur per dag online mogen, effectief is in het voorkomen van problematisch sociale mediagebruik van meisjes. Voor jongens is dit resultaat echter niet gevonden. Ook is er (nog) geen bewijs dat het stellen van zulke regels helpt bij het voorkomen van problematisch gamen onder jongeren tussen de 12 en 15 jaar oud. Het onderzoek naar de rol van opvoeding in het voorkomen van problematisch internet- en smartphonegebruik staat eigenlijk nog in de kinderschoenen. Er is zoveel wat we nog niet weten terwijl dit wel zeer noodzakelijk is. We zijn dan ook begonnen met het Digital family project, een onderzoek naar de invloed van het gezin op het mediagebruik van kinderen en jongeren. Op de site van digital family vind je meer informatie over ons project, en je vindt er een aanmeldformulier: we zijn nog op zoek naar gezinnen met kinderen in de leeftijd van 10 tot 18 jaar.

Het stellen van regels ten aanzien van smartphonegebruik vlak voor het slapen gaan heeft positieve effecten op de kwaliteit en duur van slaap.

Wat wel helpt: jongeren smartphoneloos naar bed laten gaan, toch?
Het stellen van regels ten aanzien van smartphonegebruik vlak voor het slapen gaan, bijvoorbeeld de ouderlijke regel dat de smartphone niet mee naar de slaapkamer mag als ze gaan slapen, heeft positieve effecten op de kwaliteit en duur van slaap. Maar alleen als jongeren nog geen problematische gebruikers zijn. Op het moment dat jongeren al wél obsessief met hun smartphone, en met name met sociale media, bezig zijn, heeft het stellen van deze regel niet zo veel zin meer. Het verbod op de smartphone doet dan niet veel meer voor de kwaliteit en de duur van slaap omdat jongeren in gedachten toch bezig blijven met wat er online gebeurt, en wat zij mogelijk missen.

Meer weten over hoe je als gezin meer grip kunt krijgen op het digitale mediagebruik? Of meedoen met het gezin aan een onderzoek naar digitale mediagebruik in het gezin? Op de website van het Digital family project vind je meer informatie, en een aanmeldformulier. Deelname aan het onderzoek bestaat uit het invullen van vragenlijsten.