UU-onderzoekers evalueren radicaliseringsaanpak Arnhem

In opdracht van de burgemeester van Arnhem heeft een interdisciplinair team van onderzoekers, verbonden aan de HUB Security in Open Societies, de aanpak van radicalisering in Arnhem onderzocht. Conclusie is dat Arnhem een krachtige basis heeft neergezet. Er is een hechte samenwerking tussen sleutelpartners als gemeente, wijkteams en politie. Hierdoor kan vroegtijdig ingegrepen worden bij radicalisering. Arnhem moet wel verder blijven bouwen. Voorbij aandacht voor specifieke gevallen is er ook een aanpak van sociale spanningen nodig. Er moet een manier gevonden worden om de scholen beter te betrekken.

Evaluatieonderzoek lokale radicaliseringsaanpak

Door de toegenomen aandacht voor de aanpak van radicalisering is er momenteel een groeiende roep om evaluatieonderzoek vanuit zowel landelijke als lokale overheden. Zij willen weten of de aanpak op orde is en werkt. De Utrechtse evaluatiebenadering benut de kennis van verschillende wetenschappen – psychologie, bestuurskunde, rechten, geschiedenis – en toetst het ‘interventievermogen’ van de overheid.

Doelgericht, legitiem en duurzaam optreden tegen radicalisering

Het interventievermogen de gezamenlijke capaciteit van de gemeente en haar partners om doelgericht (bijv. door snel veiligheids- én welzijnsmaatregelen in te kunnen zetten), legitiem (bijv. door binnen de wet te blijven en draagvlak te behouden) en duurzaam (bijv. door veranderende vormen van radicalisering aan te kunnen pakken) op te treden tegen radicalisering. Dit concept is eerder toegepast in de evaluatie van de landelijke contraterrorisme-strategie. Ook werd eerder al de antiradicaliseringsaanpak van de gemeente Amsterdam onderzocht.

In Arnhem is het onderzoek gebaseerd op een selectie van documenten, een enquête onder 66 betrokken personen en organisaties, drie focusgroepen met in totaal 26 vertegenwoordigers uit welzijns-, onderwijs- en maatschappelijke organisaties, en twaalf interviews met de sleutelpersonen.

Lokale aanpak in Arnhem

De lokale aanpak van radicalisering in Arnhem richt zich op drie niveau's: (1) Personen: De multidisciplinaire aanpak van specifieke personen die radicaliseren, waarbij gemeente, politie, jeugdbescherming en andere instanties in overleg interventies uitvoeren. (2) Organisaties en gemeenschappen: Vroegtijdige ondersteuning voor professionals en burgers die te maken kunnen krijgen met radicalisering. (3) Samenleving: Brede aandacht voor de versterking van sociale cohesie.

Twee snelheden

De aanpak van radicalisering vraagt volgens de onderzoekers om krachtig en snel handelen als het gaat om specifieke dreigingen. En om gestaag en reflectief werken als het gaat om het versterken van sociale cohesie of het opbouwen van contacten. De snelheid van de persoonsgerichte aanpak is belangrijk maar dient in Arnhem soms ook bewust omlaag gebracht te worden door middel van het oefenen met casussen, reflecties op de eigen (onbewust ontwikkelde) werkwijzen en het uitwisselen van juist de zwakke signalen uit de stad.

Het gestage ritme van de samenlevingsgerichte aanpak moet juist af en toe versneld worden, bijvoorbeeld na ingrijpende incidenten. Dan is het van belang dat partners elkaar snel vinden en professionals snel duidelijkheid krijgen over de situatie. Al met al heeft Arnhem volgens de onderzoekers een krachtige uitgangspositie en kan vandaaruit haar radicaliseringsaanpak verder versterken.