Utrechtse onderzoekers concluderen: Amsterdamse aanpak van radicalisering is slecht georganiseerd
Drie deskundigen op het gebied van bestuurskunde en -recht hebben vastgesteld dat het inkoop- en aanbestedingsproces van de gemeente Amsterdam onprofessioneel verliep binnen het programma Radicalisering en Polarisatie. De gemeente liet onderzoek doen door wetenschappers van de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden, nadat vorig jaar een radicaliseringsambtenaar werd ontslagen vanwege belangenverstrengeling.
Mirko Noordegraaf, hoogleraar Bestuurs- en Organisatiewetenschap, werkte mee aan een onderzoek naar de bedrijfsvoering van de directie Openbare Orde en Veiligheid en het programma Radicalisering en Polarisatie in het bijzonder. Naast de ontslagen ambtenaar, maakten ook anderen zich schuldig aan belangenverstrengeling, staat in dit onderzoek. Om radicalisering te bestrijden, werkte de gemeente samen met mensen die goede ingangen hadden in de moslimgemeenschap, maar minder goed waren in het opstellen van nette offertes. En de inspanningen waren niet meetbaar, terwijl dit wel een vereiste is.
Ontbrekende stukken, onduidelijke uitgaven
De ontslagen ambtenaar had "niet geconstateerd dat een bewijs van prestatie onder de facturen ontbrak”. Uitgaven gingen meestal niet langs de gemeentelijke ‘Lead Buyer’, die verantwoordelijk is voor de inkoop. De onderzoekers stellen vast dat het soms onvermijdelijk is dat veiligheidsambtenaren wegens de vertrouwelijkheid van hun werk de procedures niet helemaal volgen, maar juist daarom had er vanuit de leiding van de ambtenaren meer aandacht moeten worden besteed aan integriteit.
"Religieuze kramp"
Beatrice de Graaf, hoogleraar Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen en terrorismedeskundige werkte mee aan een "quick scan" van de Amsterdamse aanpak van radicalisering en terrorisme. Er heerst in de hoofdstad een "cultuur van zelfredzaamheid", aldus deze quick scan. Amsterdam werkt met "een select aantal externe adviseurs”, die "niet altijd bekend zijn met – en in – het Nederlandse onderzoekslandschap”. Ook wijzen de onderzoekers op een „religieuze kramp” in Amsterdam. Er werd niet structureel gesproken met "leiders en voorzitters van religieuze gemeenschappen”. Dat het onderwerp religie werd vermeden "is zowel wetenschappelijk onhoudbaar als politiek aanvechtbaar”.
De gemeente Amsterdam werkte met zogeheten "sleutelfiguren" met goede contacten in vooral de moslimgemeenschap in Amsterdam. Zij moesten helpen om radicalisering tegen te gaan. Dat is volgens de onderzoekers een goede vertaling van wetenschappelijke inzichten naar beleid, maar in Amsterdam werd "het onderhouden van het sleutelfigurennetwerk en het verdelen van (kleine) projecten tussen netwerken en figuren onderling een doel op zichzelf”.
Hoogste ambtenaar is opgestapt
In beide rapportages staan volgens NRC Handelsblad kritische woorden over oud-burgemeester Van der Laan. Hij had een "indringende, sturende rol" en weinig geduld. "Betrokkenen ervaarden dat procedures en regels geen belemmering mochten vormen voor snelle resultaten en een veiliger stad”. De directeur Openbare Orde en Veiligheid, Ruud IJzelendoorn, is na het verschijnen van deze twee negatieve rapporten opgestapt.