Unieke tool om erfelijke ziektes bij kooikerhondje te voorkomen

Het Expertisecentrum Genetica van de faculteit Diergeneeskunde heeft een uniek fokkerijbegeleidingsplatform voor het Kooikerhondje ontwikkeld. Fokkers van over de hele wereld kunnen sinds vandaag de tool Fit2Breed gebruiken om het fokken van zieke dieren te voorkomen en inteelt te beperken. We willen samen de slag slaan van de behandeling van ziekte naar preventie. Fit2Breed biedt een schat aan informatie en kan door fokkers ingezet worden als een soort tinder voor honden.

Het Kooikerhondje is een oud Nederlands hondenras. Het zijn mooie, gevoelige en levendige honden die van oudsher gebruikt werden om eenden richting een eendenkooi te lokken. Het populatiebeheer kent echter uitdagingen, vooral op het gebied van inteelt en het voorkomen van erfelijke ziekten. Gelukkig komt er steeds mee informatie beschikbaar. Peter Leegwater, Paul Mandigers en andere onderzoekers van de faculteit Diergeneeskunde hebben in samenwerking met de Kooikervereniging verschillende DNA-mutaties geïdentificeerd die erfelijke ziekten veroorzaken, zoals polymyositis. Hiervoor zijn DNA-testen beschikbaar gekomen.

Trots

De beschikbare informatie is nu samengebracht in Fit2Breed, en is nu beschikbaar voor fokkers, zegt Hille Fieten. Het programma maakt gebruik van alle gegevens van de Kooikerpopulaties wereldwijd: ziekte-gegevens, uitslagen van screeningsonderzoeken, afstammingsgegevens, uitslagen van DNA-testen en SNP-markers. Op basis hiervan is een uitgebreide populatie-analyse gemaakt. Ik ben daar best trots op. Want door de samenwerking tussen fokkers en onderzoekers kunnen we echt een slag slaan van behandeling van ziekte naar voorkomen ervan.

Door de samenwerking tussen fokkers en onderzoekers kunnen we echt een slag slaan van behandeling van ziekte naar voorkomen ervan.

Fit2Breed biedt een interactieve stamboom, waar geïnteresseerden alle honden kunnen zien en gemeenschappelijke voorouders worden aangewezen. Het programma heeft ook een fok-module waar testparingen kunnen worden uitgevoerd. Een fokker krijgt dan een risico-inschatting voor de nakomelingen. Daarnaast geeft Fit2Breed advies over te gebruiken reuen. Reuen die genetisch of op basis van stamboomanalyse zo min mogelijk verwant zijn aan de teef, verschijnen bovenaan de lijst.

Tinder voor honden

We noemen het gekscherend wel een soort Tinder voor honden, zegt Kerstin Ueckert, voorzitter van vereniging ‘Het Nederlandse Kooikerhondje’. Ze is erg blij met Fit2Breed. De samenwerking tussen onze vereniging en de faculteit Diergeneeskunde gaat al jaren terug. Wij waren eerlijk over gezondheidsproblemen en zorgden voor de data, de faculteit voor het onderzoek. Daardoor weten we nu heel veel. Maar daardoor is het ook veel gecompliceerder om goede risico-inschattingen te maken bij het fokken. De tijd dat je bij wijze van spreken een stamboom achterop een bierviltje maakte is echt voorbij. Fit2Breed kan een cruciale rol spelen. Ook in het buitenland – internationaal zijn er zo’n 12.000 tot 15.000 kooikers -  is er veel enthousiasme bij de zusterverenigingen, aldus Ueckert. Het is echt een unicum in de wereld.

De tijd dat je bij wijze van spreken een stamboom achterop een bierviltje maakte is echt voorbij.

Hille Fieten: In de toekomst willen we dit graag voor meer hondenrassen ontwikkelen. Dat past in de missie van ons Expertisecentrum. Eerder ontwikkelde het expertisecentrum ook al criteria voor extreme kortsnuiten, waarmee in Nederland inmiddels niet meer gefokt mag worden. Fieten: Voorkomen is beter dan genezen. En dat kunnen we bereiken als consumenten, fokkers, dierenartsen en politiek de handen ineen slaan. Als dierenartsen consumenten en fokkers adviseren zodat ze de juiste keuzes kunnen maken. En we data over ziekte verzamelen en die weer benutten voor gezond gefokte honden en katten.