Sporten onder ‘werktijd': 'geef als werkgever het goede voorbeeld'

Voor thuiswerkers moet het kunnen: overdag sporten en ‘s avonds of in het weekend werken. Zeker nu door de coronamaatregelen de sportscholen- en verenigingen om 17.00 uur dicht zijn. Zelfs zonder pandemie, is het gezond gedrag, zeggen onderzoekers Anne van der Put en Evelien van Leeuwen, verbonden aan de Future of Work hub van de Universiteit Utrecht. Werkgevers kunnen hiervoor het goede voorbeeld geven.

Zelf kom ik geregeld met nat haar binnen in een online vergadering, zegt Evelien van Leeuwen, die promoveert op onderzoek in de organisatiewetenschappen, human resource management en organisatiepsychologie. Mensen vragen dan wel eens verbaasd of ik weer heb gesport. Soms krijg ik een compliment. Een hoogleraar zei me dat hij het heel goed vond dat ik overdag sport. Als onderzoekers hebben we flexibele arbeidstijden, maar daar wordt volgens hem bar weinig gebruik van gemaakt.

Zelf kom ik geregeld met nat haar binnen op het werk. Ik benut onze flexibele arbeidstijden.

Goed voor de productiviteit 

Onderschat de kracht niet van een opgeruimd hoofd. Gezonde mensen en mensen die veel bewegen zijn productiever omdat ze betere cognitieve vermogens hebben, beter in staat zijn om met stress om te gaan, ze voelen zich beter en zijn minder vermoeid, zegt Anne van der Put. Zij promoveert als socioloog op de relatie tussen gezondheid en werk, met name vitaliteit binnen organisaties. Sporten tijdens het werk vormt een mooie pauze, waardoor mensen kunnen opladen. Uit onderzoek weten we dat een goede balans tussen drukte (bijvoorbeeld door werk) en voldoende oplaadmomenten belangrijk is, voor onder meer welzijn en productiviteit. Sport kan daaraan bijdragen.

Mensen die veel bewegen, zijn productiever, beter in staat om met stress om te gaan en voelen zich minder vermoeid.

Er zijn grote verschillen tussen hoe bedrijven hier tegenover staan en er zijn individuele verschillen tussen mensen, maar sinds corona en thuiswerken maakt het wel mogelijk om meer overdag te sporten. Dat kan veel goeds brengen, vindt Van Leeuwen, die in het UMC Utrecht onderzoek doet naar de duurzame inzetbaarheid van medische professionals. Bedrijven die sport stimuleren en waarin medewerkers regelmatig bewegen, via bijvoorbeeld aangeboden programma’s, zien bij medewerkers minder verzuim, beter werkvermogen en hogere productiviteit.

Werkgever die zich om jou bekommert

Sommige studies melden dat juist de productiviteitsopbrengst hoger is dan de gezondheidsopbrengsten, vult Van der Put aan. 

De reden waarom sportprogramma’s in bedrijven voor minder verzuim lijken te zorgen is dat vooral verzuim is onderzocht, andere uitkomsten veel minder. Maar over het algemeen lijkt het  positief voor inderdaad dingen als verzuim, werkvermogen, baantevredenheid, productiviteit. Niet alleen het gebruik van die regelingen, ook het aanbod kan al positief zijn. Een soort wederkerigheid in de relatie: als je werkgever zich om jou bekommert, ervaar je dat als positief en ben je zelf ook bereid meer te doen voor de organisatie.

Laat het zien, geef het voorbeeld

Met de huidige coronamaatregelen zal in veel teams tussen collega’s een balletje worden opgegooid over overdag sporten. Het is belangrijk om dit met je collega’s te overleggen, maar het is ook heel belangrijk om als werkgever het signaal te geven dat dit oké is, zegt Anne van der Put. Ik weet dat mijn promotoren ook wel eens onder werktijd een rondje wandelen of hardlopen, hierdoor voel ik me zelf ook minder bezwaard om dit te doen. Want werknemers voelen zich vaak schuldig tegenover hun collega’s wanneer ze tussen 09.00 en 17.00 uur sporten.

Werknemers voelen zich vaak schuldig tegenover hun collega’s wanneer ze tussen 09.00 en 17.00 uur sporten.

Of ze zien hun werk als prioriteit, maar zien niet zo goed in, dat het juist belangrijk is de balans goed te vinden tussen rust en arbeid is, en nemen dan bijvoorbeeld te weinig pauze. In onderzoek van mij en mijn collega’s naar vitaliteit en thuiswerken kwam dit naar voren. Mensen willen wel meedoen aan gezonde activiteiten, maar minder als ze veel thuiswerken. Dan willen ze juist hun commitment aan het werk laten zien.

Maakt corona alles anders? Een versneller van gedrag?

Door het thuiswerken hebben veel mensen geen reistijd meer, maar dat betekent niet dat mensen die tijd aan sport besteden. Over het algemeen is in coronatijd beweging afgenomen, constateert Van der Put. Dus ook al maakt thuiswerken het makkelijker, mensen doen het niet per se meer.

Sporten moet juist nu volop aangemoedigd worden. In 2020 voldeed maar 52,9% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder aan bewegingsnormen!

Evelien van Leeuwen: In het huidige overheidsbeleid wordt er nog weinig nadruk gelegd op gezond leven en sporten, vind ik. Het coronabeleid is erg gericht op genezen en weinig op preventie, terwijl gezonde mensen een beter immuunsysteem hebben en minder kans op ernstige ziekte als gevolg van COVID-19. Sporten zou nu juist volop aangemoedigd moeten worden in plaats van ontmoedigd. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert dat mensen minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning moeten doen, bijvoorbeeld wandelen of fietsen, verspreid over verschillende dagen. In 2020 voldeed maar 52,9% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder daaraan!

Vertrouwen van de manager

Zijn flexibele arbeidstijden en even tussendoor sporten de toekomst? Dat hangt af van de sector en het type werk, maar je ziet volgens de onderzoekers wel dat standaard werktijden hier en daar losgelaten worden en er meer gestuurd wordt op resultaten.

Anne van der Put: Sommige managers sturen nog steeds heel erg op uren, omdat ze de werknemers niet vertrouwen. Ook voor mensen die uren moeten declareren aan klanten, werkt het anders: zij willen toch hun afspraken nakomen. Van Leeuwen: Ik denk dat meer werkgevers ook na de pandemie flexibele arbeidstijden blijven hanteren omdat er nu ervaren is dat het niet nodig is om continu te controleren wat medewerkers doen. Medewerkers kunnen vaak goed met deze vrijheden omgaan. Om werknemers aan te trekken, helpt het als je flexibel tijdsbeleid hanteert en positief staat tegenover mensen die een gezonde leefstijl hebben en veel willen bewegen.