Multidisciplinariteit als onderzoeksobject: een interview met Ilona Domen en Jarno Hoekman
Wat zijn de voor- en nadelen van multidisciplinair onderzoek? Voelen onderzoekers zich gewaardeerd voor hun multidisciplinaire werk? En welk type onderzoek leent zich voor een multidisciplinaire aanpak? Ilona Domen is postdoctoraal onderzoeker bij de Utrecht Young Academy en onderzoekt de beloften en valkuilen van multidisciplinair onderzoek.
Monodisciplinair, multidisciplinair, interdisciplinair of transdisciplinair zijn termen die veelvuldig gebruikt worden binnen de universiteit. Ilona verdiept zich in wat deze termen betekenen voor onderzoekers binnen de Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum Utrecht, welk type onderzoek zich leent voor een multidisciplinaire aanpak en of onderzoekers zich gewaardeerd voelen voor hun multidisciplinaire samenwerking.
Door middel van vragenlijsten en interviews verzamelt Ilona gegevens van onderzoekers binnen de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht. Haar project wordt begeleid door meerdere leden van de Utrecht Young Academy, waaronder dr. Jarno Hoekman, universitair docent Innovatiewetenschappen. In dit interview vertellen Ilona en Jarno meer over dit project, waarin op een onderzoeksmatige manier wordt gekeken naar multidisciplinariteit. “In het project gaan we er niet vanuit dat alle onderzoekers meer multidisciplinair moeten worden”, legt Jarno uit. “We bekijken met een onderzoeksbril welke onderzoekers wel of niet streven naar multidisciplinariteit, en in welke situaties dit al vanzelf gaat of juist meer ondersteund kan worden. We kijken van een afstand naar multidisciplinariteit als een onderzoeksobject.”
Mogelijke barrières
Er zijn verschillende vormen van multi- of interdisciplinair werken. In sommige projecten is er een duidelijke taakverdeling en werkt iedere onderzoeker vanuit de eigen disciplinaire expertise, waarbij uiteindelijk kenniselementen worden samengevoegd. Bij andere projecten wordt er juist over de grenzen van disciplines samengewerkt, waarin onderzoekers kennis opdoen van elkaars discipline en deze kennis integreren.
“Wat vaak wordt genoemd zijn obstakels zoals communicatie of dezelfde taal spreken."
Ilona legt uit dat hierbij verschillende barrières naar voren komen. “Wat vaak wordt genoemd zijn obstakels zoals communicatie of dezelfde taal spreken. Het kan veel tijd kosten om te zorgen dat iedereen begrijpt wat er wordt bedoeld in een multidisciplinair project. Tijd waarvan mensen soms niet het idee hebben dat ze dat hebben, omdat ze graag zo snel mogelijk willen beginnen met het project. Dat kan leiden tot veel miscommunicatie later in het project, waardoor je weer terug moet naar het begin om te kijken of iedereen hetzelfde bedoelt.”
Welke projecten lenen zich voor een multidisciplinaire aanpak?
In haar project onderzoekt Ilona ook voor welk type onderzoek multidisciplinariteit een geschikt middel kan zijn. Zo ligt het voor de hand dat samenwerking nuttig is bij de benadering van mondiale problemen en maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering of de COVID-19 pandemie. Binnen het Centre for Unusual Collaborations is ook zichtbaar dat onverwachte en verrassende onderwerpen zich lenen voor multidisciplinaire samenwerking.
Ilona bestudeert ook welke persoonlijkheidskenmerken passen bij onderzoekers die in multidisciplinair verband samenwerken. Hierbij maakt ze gebruik van de Big Five persoonlijkheidstheorie. De vijf dimensies zijn extraversie, vriendelijkheid, emotionele stabiliteit, ordelijkheid en openheid. Voor multidisciplinaire samenwerking lijken meerdere aspecten van belang te zijn, die elkaar ook nog weleens lijken tegen te spreken. Ilona legt uit dat zowel het openstaan voor nieuwe ervaringen als ordelijkheid van belang kan zijn om de samenwerking te coördineren. “Zowel flexibiliteit als organisatievermogen zijn belangrijk.”
Het kan veel tijd kosten om te zorgen dat iedereen begrijpt wat er wordt bedoeld in een multidisciplinair project.
Erkennen en Waarderen
Ook kijkt Ilona naar de erkenning en waardering die multidisciplinaire onderzoekers ontvangen binnen de universiteit. In hoeverre worden zij ondersteund, en gaat dit vanzelf goed of is hier meer aandacht voor nodig? Van wie zouden onderzoekers meer erkenning of waardering willen ontvangen? Op welke manier? Jarno vertelt dat hierin voor jonge onderzoekers barrières kunnen liggen bij multidisciplinaire samenwerking. “Misschien heb je voor je carrière een high impact publicatie nodig of een specifieke beurs voor je vakgebied. Krijg je dezelfde waardering en erkenning van de organisatie als je je onderzoeksproces op een andere, multidisciplinaire manier inricht?”
Ilona verzamelt gegevens voor dit project via een vragenlijst voor alle onderzoekers van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht. Wil je jouw ervaring delen met multidisciplinariteit? De vragenlijst is beschikbaar tot 18 juni.