Hoe bijna 700 mannen uit Putten in 1944 werden opgepakt en afgevoerd

Een half jaar voor de Tweede Wereldoorlog zou eindigen, werden 659 mannen uit Putten opgepakt en afgevoerd naar Duitsland, waar zij bijna allemaal werden vermoord. Prof. dr. Beatrice de Graaf (Geschiedenis en Kunstgeschiedenis) vertelt op het Klokhuis over de omstandigheden waarin deze terreurdaad plaatsvond.

Daad van verzet tegen de Duitse bezetting

Ze hadden niks misdaan, maar werden toch zonder proces opgepakt en afgevoerd. Van de 659 mannen die uit Putten werden afgevoerd naar Duitsland keerden er slechts 48 terug. De aanleiding voor deze misdaad was de aanslag in de nacht van 30 september op 1 oktober 1944, waarbij Nederlandse mannen een auto met daarin Duitse officieren beschoten. Bij deze daad van verzet tegen de Duitse bezetting kwamen een Duitse officier en een Nederlandse verzetsstrijder om het leven. De generaal van het Duitse leger was woedend en liet alle mannen uit Putten tussen de 18 en 50 jaar oppakken.

Pure terreur

“Ze waren verschrikkelijk boos over de aanslag en ze wilden wraak nemen,” vertelt De Graaf. Het Duitse leger omsingelde het dorp, grendelde de ingangswegen af en dwongen alle mannen zich te melden. De mannen die probeerden te vluchten werden doodgeschoten. Ook werden meer dan honderd huizen in het centrum van Putten in de brand gestoken. “Dit is misschien wel de reden waarom ik geschiedenis ben gaan studeren,” vertelt De Graaf. “Dit is terreur, pure terreur,” en dat is volgens haar het tegenovergestelde van democratie. “Als er terreur is, heb je geen recht. Dan is er niks meer voorspelbaar en al heb je niks gedaan, je wordt met z’n allen je dood tegemoet gevoerd.”