Hoe beweeg je pubers van Big Mac naar bietenburger?

Ontwikkelingspsychologen Sander Thomaes en Judith van de Wetering togen op 10 oktober naar Brussel. Doel: Europarlementariërs en beleidsmakers uitleggen hoe je jongeren kunt aanzetten tot duurzame voedselkeuzes.

Judith van de Wetering wil met haar promotieonderzoek achterhalen hoe communicatie over klimaatverandering adolescenten kan motiveren om duurzame voedselkeuzes te maken. Gedragsverandering van adolescenten is namelijk een aparte tak van sport, legt hoogleraar Sander Thomaes uit. “We weten dat interventies die scholen inzetten om gedrag te veranderen, bijvoorbeeld om pesten tegen te gaan, op basisscholen vaak best effectief zijn. Maar op middelbare scholen werken die interventies veel minder goed.” Hoe komt dat? “Veel interventies vertellen de doelgroep wat je zou moeten doen en denken. Maar de meeste pubers laten zich dat niet graag vertellen, die denken liever zelf na. Dat vergt een speciaal op die leeftijdsgroep gerichte techniek. Wij proberen nu uit te vinden hoe je dat op een goede manier kunt doen.”

Discussie panel

Judith van de Wetering is al een eind gevorderd met haar onderzoek daarnaar, en daarom nodigde de European Research Council  (ERC) haar en Sander Thomaes uit om naar Brussel te komen. Ze hadden een ontmoeting met Marc Angel, vicepresident van het Europees Parlement, en namen deel aan een discussie van het Panel for the Future of Science and Technology (STOA). “De mensen waren echt geïnteresseerd in het onderzoek en wilden precies weten wat we onderzoeken en wat onze bevindingen zijn. Ik vond het bijzonder om aan de discussie deel te nemen”, aldus Van de Wetering.

Experiment

Wat weten we over hoe je jongeren tot duurzamer gedrag kunt aanzetten? Judith van de Weterings onderzoek richt zich op de vraag hoe je jongeren ertoe kunt aanzetten dat ze een plantaardig alternatief voor vlees kiezen. Als je jongeren kort uitlegt wat de klimaatimpact is van vlees, maakt een deel van hen een duurzamere keuze, ontdekte ze. “We hebben een online experiment gedaan. Als we jongeren geen informatie geven, kiest maar 2% voor een vegetarische maaltijd direct na het onderzoek. Maar als we ze in een paar zinnen informeren over de invloed op het klimaat, is dat al 10%. We doen dit experiment nu ook op scholen.”

Urgentiebesef

En daarmee konden de twee UU-onderzoekers de scepsis bij hun publiek wegnemen: educatie motiveert jongeren dus om zich duurzamer te gedragen. Thomaes: “We weten dat jongeren de potentie hebben om voorop te lopen in duurzame transities. Maar hoe komt dat? Heeft het te maken met hun leeftijd of met deze specifieke generatie? Volgens mij is het allebei. Het is van alle tijden dat jongeren voorop lopen in maatschappelijke verandering. Maar er is wel iets bijzonders aan de hand met de huidige generatie jongeren. Het is de eerste die opgroeit ten tijde van klimaatverandering. Dat maakt hun toekomst onzeker. Daardoor ervaart juist de huidige generatie jongeren urgentie om bij te dragen aan de duurzaamheidstransitie.” 

De huidige generatie jongeren is de eerste die opgroeit ten tijde van klimaatverandering

Zelfstandige leiders

Het advies aan de beleidsmakers was dus: investeer in informatievoorziening. Die moet dan wel aansluiten bij jongeren. En hoe dat moet, daarover konden de onderzoekers hun Brusselse publiek ook bijpraten. Judith van de Wetering: “We zagen dat het effectief is om te communiceren over wat hun leeftijdsgenoten doen: jongeren willen er graag bij horen. Tegelijkertijd willen ze geen meelopers zijn, maar laten zien dat ze hun eigen keuzes maken. 

Een zin als: ‘Een steeds grotere groep jongeren kiest voor een vegaburger’ stimuleert een jongere om dat ook te doen als je die groep neerzet als zelfstandige leiders die zelf wel bepalen wat ze doen. En niet als conformisten of volgers. Het is heel belangrijk dat je jongeren neerzet als onafhankelijke denkers die zelf wel bepalen wat ze doen.”

Het is heel belangrijk dat je jongeren neerzet als onafhankelijke denkers die zelf wel bepalen wat ze doen.