Anna Maria van Schurman, de eerste vrouwelijke student in Nederland op Duitse radio

Interview met Pieta van Beek

Portret Anna Maria van Schurman door Jan Lievens (1649)
Portret Anna Maria van Schurman door Jan Lievens (1649)

Afgelopen zondag 5 november zou de eerste vrouwelijke student aan een Nederlandse universiteit, Anna Maria van Schurman, 410 jaar oud geworden zijn. Ter ere van deze gelegenheid wijdde de Duitse radiozender WDR een uitgebreid item aan Van Schurman. Dr. Pieta van Beek (Literatuur), die al dertig jaar onderzoek doet naar Van Schurman, sprak voor dit item urenlang met journaliste Claudia Friedrich en deelde haar uitgebreide kennis over deze multigetalenteerde vrouw.

College vanachter een gordijn

Van Schurman (1607-1678) werd in Keulen geboren, maar woonde meer dan veertig jaar in een huis achter de Utrechtse Domtoren, pal naast toenmalig rector magnificus Voetius. Via Achter de Dom en de kruisgang van de Domkerk glipte Van Schurman waarschijnlijk naar de aangrenzende Uniezaal om college te volgen. Die colleges moest ze wel vanachter een gordijn bijwonen, buiten het zicht van haar medestudenten. De universiteit maakte hiermee duidelijk dat het bepaald niet de bedoeling was dat er meer vrouwen gingen studeren.

Het wonder van Utrecht

Van Schurman, volgens Van Beek ook wel 'het wonder van Utrecht', was een multitalent: ze kende veertien talen en correspondeerde met grote namen uit Europa. Van Schurman is volgens Van Beek zo bijzonder omdat ze heeft laten zien dat vrouwen hun talenten mogen gebruiken.

Dr. Pieta van Beek
Dr. Pieta van Beek

Pieta van Beek

Van Beek wijdde een omvangrijk oeuvre aan deze bijzondere vrouw. De afgelopen jaren publiceerde Van Beek in de Schurmannia-reeks een aantal onbekende werken van en over de schrijfster. In de zomer van 2016 voltooide ze een nieuw project, waarvoor ze een zes meter lange boekrol maakte met veelal onbekende hoogtepunten rond Van Schurman. De boekrol overhandigde Van Beek aan rector magnificus prof. dr. Bert van der Zwaan, die de rol een mooie plaats geeft in het Universiteitsmuseum of het Academiegebouw.