Weet jij waar Lubbetje woont?
Zeg me je voornaam en ik weet waar je vandaan komt
Bij de naam Pedro denk je aan Spanje, bij Yuri aan Rusland en bij Giuseppe aan Italie. Er zijn namen die typisch zijn voor de plek waar ze vandaan komen. Dit geldt in elk geval voor landen. Maar geldt het ook bínnen een klein land als Nederland? Dit zocht dr. Gerrit Bloothooft (Utrecht institute of Linguistics) uit voor de podcast Aangenaam. En wat blijkt; elke provincie in Nederland heeft zijn eigen unieke voornamen, nog wel. Op een speciale kaart kan je nu raden welke voornaam typisch is voor welke streek. Hoe goed weet jij Annechien en Hubertus te plaatsen?
Naamkundige Gerrit Bloothooft kent de voornamen van alle Nederlanders en hun geboorteplaats en geboortejaar, voor een belangrijk deel zelfs vanaf 1790. Al deze namen zijn verzameld in de Nederlandse Voornamenbank.
Wijmpje uit Utrecht
Zo kan Bloothooft onderzoeken welke namen gedurende de laatste twee eeuwen voornamelijk in een klein gebied in Nederland gegeven zijn, zodat je bij een voornaam kan vermoeden waar iemand geboren is. Dat geldt bijvoorbeeld voor Foppe (Friesland), Wubbo (Oost-Groningen), Dimphna (West-Brabant) en Wijmpje (Utrecht). Op Neerlandistiek.nl brengt Gerrit Bloothooft deze voornamen per provincie in kaart.
Lubbetje en Riekelt
De oude, streekgebonden voornamen zullen op den duur verdwijnen.
De meeste van de lokale namen zijn oud. Ze worden doorgegeven op plekken met een sterke vernoemings-traditie. Zo zijn in Urk de voornamen Lubbetje en Riekelt nog te vinden. Bloothooft: “Een regionale naam moet niet alleen lokaal populair zijn maar ook door vernoeming aan volgende generaties worden doorgegeven. En ook moet er niet ver verhuisd worden. Aan die voorwaarden is de laatste decennia steeds minder voldaan. De oude, streekgebonden voornamen zullen daarom op den duur verdwijnen. Jammer misschien, ook al komen daar nieuwe, modieuze namen voor in de plaats. En soms worden lokale voornamen populair over heel Nederland, zoals de Friese namen Femke, Jelle en Nynke.”
Levenshoudingen
Maar waarom zijn streekgebonden voornamen zo interessant, zelfs als ze langzaam maar zeker verdwijnen? "Voornamen vertellen veel over hoe mensen in het leven staan, en voor ouderen over het geloof," legt Bloothooft uit aan PZC. "Als er vooral moderne voornamen gekozen worden, dan zegt dat iets over de levenshouding van de bevolking. Dat vind ik interessant."
Plaats de naam
Hoe zetten we de streeknaam weer op de kaart? Doe het letterlijk in het spel: Plaats de naam, speciaal gemaakt bij de podcast Aangenaam. En, abonneer je op de podcast om nog veel meer te leren over voornamen in Nederland.