Wat is de invloed van het Israëlisch-Palestijnse conflict op de verkiezingen?
Onverwachte, radicale onzekerheid kan grote gevolgen hebben in de politiek. Dus ook in verkiezingstijd. 20% van de Nederlandse bevolking geeft aan dat het Israëlisch-Palestijnse conflict een rol kan spelen in hun stemkeuze voor de Tweede Kamer verkiezingen op woensdag 22 november 2023. Dat kan dus van grote invloed zijn, vooral vanwege het grote aantal zwevende kiezers. Op het online platform Stuk Rood Vlees reflecteren Ella MacLaughlin van de Universiteit Utrecht en David Lever op de mogelijke invloed van het Israëlisch-Palestijnse conflict.
Of die vervolgens ook van invloed zal zijn op de politieke koers in Nederland, valt te betwijfelen. Barbara Vis en Christoffer Green Pedersen laten in een ander artikel op hetzelfde platform zien dat, hoe turbulent de dynamiek in het Nederlandse partijenstelsel ook is, de coalitievorming uiteindelijk toch bijzonder stabiel verloopt. Er wordt bestuurd vanuit het ‘centrum’. Doordat de laatste jaren de VVD de grootste partij was, zijn de Nederlandse regeringen inhoudelijk wat naar (centrum)rechts opgeschoven.
Internationaal conflict, zwevende kiezers
Het conflict tussen Israël en Palestina is een onderwerp geworden in de Nederlandse politiek, maar zal deze radicaal onzekere gebeurtenis de Nederlandse verkiezingen beïnvloeden? Vanwege hun onverwachte aard kunnen radicaal onzekere gebeurtenissen bijzonder ontwrichtend zijn, schrijven Ella MacLaughlin en David Lever op Stuk Rood Vlees. Politici kunnen op verschillende manieren reageren op dergelijke gebeurtenissen, een onderwerp dat het RadiUnce Project van de Universiteit Utrecht overigens uitgebreid aan het onderzoeken is. Afhankelijk van hun reacties kan de populariteit van politici en die van hun partijen veranderen, en daarmee de uitkomsten van een verkiezing.
Wat betekent dat in het Nederland van november 2023? Zittende minister-president Mark Rutte is niet opnieuw verkiesbaar. Daarom is het niet duidelijk, maar wel interessant om te zien wie eventueel electorale winst uit dit conflict kan halen. Partijen kunnen steun vergaren door hun kracht te tonen in turbulente internationale tijden. Dit kan doorslaggevend zijn, omdat slechts 33% van de Nederlanders aangeeft een sterke voorkeur voor één partij te hebben.
20% van de Nederlandse bevolking heeft daarnaast aangegeven dat het conflict een rol zal spelen in hun stemkeuze. Dat had zes weken geleden niemand kunnen voorspellen. En uit eerdere gevallen van radicale onzekerheid weten we dat die verkiezingsresultaten hebben beïnvloed, aldus MacLaughlin en Lever.
Lees het artikel van Ella MacLaughlin en David Lever op Stuk Rood Vlees:
Turbulent partijenstelsel, stabiele coalitievorming
Of dat vervolgens ook bepalend zal zijn voor de politieke koers in Nederland, valt te betwijfelen, beargumenteren Barbara Vis en Christoffer Green Pedersen in hun artikel ‘Alles verandert, alles blijft hetzelfde’ op Stuk Rood Vlees. Want hoewel het Nederlandse politieke landschap de afgelopen decennia behoorlijk veranderd is, is de karakterisering van de Nederlandse politiek als ‘besturen vanuit het centrum’ nog altijd terecht, zeggen de onderzoekers. Wel is dat centrum door de tijd heen meer naar centrumrechts opgeschoven, vooral door de prominentere rol van de VVD.
Het contrast tussen het turbulente Nederlandse partijstelsel en de stabiele patronen van coalitievorming rond het centrum is opmerkelijk. Met de komst van Nieuw Sociaal Contract, de GroenLinks-PvdA samenwerking en de opkomst van BBB is het waarschijnlijk dat het Nederlandse partijstelsel na de komende verkiezingen wat minder gesloten wordt. Wat betreft het ‘besturen vanuit het centrum’ verwachten zij echter toch vooral een voortzetting van de continuïteit.
Lees het artikel van Barbara Vis en Christoffer Green Pedersen op Stuk Rood Vlees:
Radiunce: hoe politieke elites op radicale onzekerheid reageren
Barbara Vis en Ella MacLaughlin van het Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) zijn als onderzoekers verbonden aan het Radiunce project. Daarin onderzoeken wetenschappers hoe politieke elites op verschillende vormen van onzekerheid reageren.
Lees er meer over in het nieuwsbericht op onze website of ga naar de website van het onderzoeksproject (Engelstalig):