Van boekverkoop tot informatievoorziening: de marskramer ‘speelde een heel belangrijke rol’

Waar we tegenwoordig allerlei tweedehandsboekenmarkten hebben, ging de boekverkoop op straat er vroeger een stuk anders aan toe. Universitair hoofddocent Jeroen Salman vertelt in Het Spoor Terug over de straatverkopers van vroeger.

Marskramers

“Vanaf 1500, laten we zeggen vanaf het begin van de boekdrukkunst, ontstaan boekwinkels in verschillende steden”, zegt Salman. Deze boekwinkels waren voornamelijk gericht op de hoge middenklasse en niet iedereen kon hun boeken veroorloven. Voor de mensen met een lager inkomen was er een andere uitkomst: de marskramer.

“Je was een marskramer als je rondtrekkend kramer was met een mars op je rug”, legt Salman uit. Een mars is een kist of pakket dat op de rug gedragen werd, en neergezet of uitgestald werd door de kramers om de inhoud te verkopen. Ze verkochten onder andere kleine boekjes, prenten, kranten en almanakken.

Informatievoorziening

“De almanak is een interessant object, dat bijna voor iedereen wel noodzakelijk was”, zegt Salman. De almanakken stonden vol informatie over de tijden van de markt, het sluiten van de poorten en bevatten ook de kalender waar men mee werkte. Ze werden in grote oplagen gedrukt en verspreid door de marskramers.

“De marskramer is eigenlijk zelf ook een nieuwsbron”, vertelt Salman. Naast het verkopen van de almanakken brachten ze allerlei verhalen en kranten vol met nieuws met zich mee, waardoor ze erg belangrijk waren voor de informatievoorziening. “In die zin speelden de kramers een heel belangrijke rol voor mensen om op de hoogte te blijven van wat er in hun omgeving en land gebeurde.”