Genocide veroordelen is buitengewoon lastig, legt Iva Vukusic uit
Iva Vukusic bij Euronews
Sinds de Russische invasie is er meer aandacht voor historische misdaden tegen Oekraïne. Zo werd de Holodomor, een hongersnood die voor miljoenen doden zorgde in de Sovjettijd, door meerdere Europese landen tot genocide verklaard. Universitair docent Iva Vukusic bespreekt bij Euronews de juridische complicaties en de huidige situatie in Oekraïne.
Holodomor genocide?
Een genocide vaststellen via een rechtszaak is een veel gecompliceerder proces dan een uitspraak door een parlement, vertelt Vukusic. Genocide werd pas na de Tweede Wereldoorlog een juridisch begrip en in het geval van de Holodomor veroorzaakt dit problemen. “In het recht is er een afgesproken regel dat wetten die niet in de boeken stonden op het moment dat een misdaad werd gepleegd, niet vervolgd kunnen worden.”
Het aanduiden van de Holodomor als genocide door parlementen heeft bovendien een stuk minder impact dan de verklaring van een rechtbank. Hoewel de kern van de boodschap in beide gevallen hetzelfde is, zijn ze erg verschillend van aard. “Ze zijn niet gebaseerd op hetzelfde proces”, zegt Vukusic. Een uitspraak van een parlement vereist geen grondig onderzoek van bewijsmateriaal, wat bij een uitspraak van een rechtbank wel het geval is.
Huidige situatie in Oekraïne
Of het mogelijk is om de huidige situatie in Oekraïne wel te benoemen tot genocide, is de vraag. Het maken van zo’n aanklacht gaat gepaard met een flinke bewijslast die aan strenge eisen moet voldoen. Daarom stelt Vukusic dat het verzamelen en verwerken van bewijs de prioriteit moet zijn.
“Volgens de informatie waarover ik beschik, zijn er meer dan 80.000 vermeende gevallen van oorlogsmisdaden en andere schendingen van het internationaal humanitair recht”, zegt Vukusic. Elk van deze misdaden zou grondig onderzocht moeten worden, of in ieder geval gedocumenteerd. “Over dertig jaar willen we verklaringen, informatie en getuigenissen hebben die mensen kunnen analyseren. Er zal behoefte zijn om de verhalen over de gebeurtenissen te vertellen.”