Een unieke demonstratie door de Nederlandse regering

Op 27 september 1975 organiseerde de Nederlandse regering een demonstratie in Utrecht tegen het regime van de Spaanse dictator Franco. Universitair docent Geschiedenis van de internationale betrekkingen Stefanie Massink is te gast bij Villa VdB, op NPO Radio 1, om meer te vertellen over deze unieke gebeurtenis.

Ter dood veroordeeld

Eind augustus 1975 werden twee leden van een Baskische afscheidingsbeweging ter dood veroordeeld vanwege het vermoorden van een politieagent, vertelt Massink. Een paar weken daarna volgden drie veroordelingen van antifascistische militanten. “Dat leidde meteen tot allerlei protesten, onder andere een bezetting van het kantoor van de vliegmaatschappij Iberia en de staking en demonstraties voor het consulaat in Amsterdam.”

Actie vanuit het kabinet

Vanuit het kabinet werd ook direct actie ondernomen, legt Massink uit. “Meteen heeft minister Van der Stoel, Buitenlandse Zaken, aangegeven dat dit iets is dat Nederland niet accepteert.” Ook maakte minister-president Den Uyl plannen om een demonstratie te organiseren en om een duidelijk gezicht te tonen aan de buitenwereld. “Doodstraf in vredestijd, daar staat Nederland niet achter.”

Dat de demonstratie plaatsvond in Utrecht komt hoogstwaarschijnlijk door de centrale ligging, vermoedt Massink. “Het is denk ik ook geen toeval dat daar de door het Franco-regime gevestigde Casa de España voor Spaanse arbeidsmigranten was, en dat het in die zin dus veel aandacht zou trekken.”

Invloed

De demonstratie heeft vooral druk uitgeoefend op het Franco-regime en de boodschap overgebracht dat democratisering in Spanje zeer gewenst is, denkt Massink. In Spanje was men ook niet te spreken over de demonstratie. “Aan de ene kant de oppositie wel”, vertelt ze, “die voelden zich gesteund, maar het regime niet.”

Uniek

Het was een unieke gebeurtenis die nu, 48 jaar later, niet meer zou kunnen plaatsvinden, denkt Massink. “Je zou nu toch ook niet bedenken dat bijvoorbeeld Mark Rutte bovenop een geluidswagen gaat staan op het Domplein om te protesteren tegen een dictator ergens in de wereld?”