De staatsgrepen in Afrika hebben iets gemeen: “Het is niet wat ze wilden, maar wel wat ze kregen”

In de afgelopen drie jaar vonden er vijf staatsgrepen plaats in Afrika. Vijandigheid richting Frankrijk, een vroegere koloniale macht, is een gemeenschappelijke factor bij veel van deze staatsgrepen. Universitair docent Frank Gerits schrijft in The Conversation over de onderliggende oorzaak van deze staatsgrepen en de rol van de Franse president Emmanuel Macron.

Neoliberalisme

De plegers van deze staatsgrepen hebben de ‘overheersende invloed’ van Frankrijk genoemd in hun motivering, schrijft Gerits. Macron draagt Franse invloed op militair gebied hoog in het vaandel en Frankrijk is de enige voormalige koloniale macht die nog steeds militaire bases heeft in enkele Afrikaanse landen.

Macron heeft zich ook afgewend van persoonlijke relaties met de Afrikaanse leiders ten gunste van ondernemerschap, wat overeenkomt met zijn neoliberale overtuigingen. Frankrijk stimuleert start-ups en opleidingen voor de jeugd in plaats van te zorgen voor structurele verandering. “Het is niet wat de Afrikanen wilden, maar wel wat ze kregen”, aldus Gerits.

Structurele verandering

“Het vuur van de Afrikaanse stabiliteit en het anti-Franse sentiment is in het verleden aangewakkerd doordat de Fransen hun beloften van grote structurele verandering niet nakwamen,” schrijft Gerits. Vandaag de dag is het omgedraaide waar. De Afrikaanse leiders eisen structurele veranderingen en Macrons ondernemerschap voldoet niet. “Wat veranderd is, is dat Macron onbewust Afrikaanse vermoedens over zijn bedoelingen heeft bevestigd: hij heeft de economische structuren nooit willen veranderen.”

De nieuwe machthebbers positioneren zichzelf daarom niet alleen als degenen die doen wat de politici niet doen. “Ze beweren ook dat ze een nieuwe ideologische richting voor hun landen willen.”