De kunst van het sorry-zeggen

Hoe zeg je op de juiste manier sorry? Universitair hoofddocent Communicatie- en informatiewetenschappen Daniel Janssen bespreekt bij Atlas verschillende fragmenten van politici en BN'ers die hun excuses aanbieden, en legt uit wat er fout gaat.

Een goed excuus

Op de juiste manier je excuses aan kunnen bieden is een belangrijke eigenschap voor de mens, zegt Jansen. "Wij zijn sociale dieren, we doen alles samen. Wanneer iemand een transgressie begaat of een norm overschrijdt, is het daarom van belang dat je hen vervolgens weer kunt vertrouwen. Excuses zijn gemaakt om dat vertrouwen te herstellen", legt hij uit.

Bij de excuses van Hugo de Jonge voor de mondkapjesdeal tijdens de coronacrisis merkt Janssen op dat de Jonge alleen zijn excuses aanbiedt voor het achterhouden van zijn aandeel in de deal. "Waar de mensen zich het meest zorgen over maken en wat hem het meest schaadt is dat hij zich met deze zaak heeft bemoeid. In die zin vind ik de excuses niet geslaagd, omdat ze niet gaan over wat hij fout heeft gedaan."

Timing

De excuses van de Duitse oud-minister van Milieu Anne Spiegel voor een vakantie tijdens de overstromingen deze zomer liep spaak op de timing. "Je moet de indruk wekken dat je iets te herstellen hebt, en je moet uitleggen wat er is gebeurd. Maar [zijn] uitleg duurt enorm lang. Hoe meer uitleg je geeft, hoe meer je de indruk wekt dat je aan het goedpraten bent."

Ook de excuses van rapper Lil' Kleine na de mishandeling van zijn vriendin vielen niet goed. "Het ergste is dat hij zegt: 'Ik was mezelf niet'. Daarmee ontken je iedere verantwoordelijkheid", zegt Janssen. Ook Lil' Kleines retraite helpt niet: "Je moet duidelijk lijden en dat doe je niet in Thailand." Een goed excuus is dus meer dan alleen de juiste woorden op papier krijgen: zolang je het niet meent, komt het nooit helemaal geloofwaardig over.