Consumentenorganisaties zetten zich al sinds de jaren zestig in voor de belangen van de burger

Wat voor invloed hebben consumentenorganisaties in de politiek op Europees niveau? Historici Liesbeth van de Grift, Koen van Zon, René Koekkoek en Annelien de Dijn praten over de geschiedenis van consumentenorganisaties in de podcast Blik achteruit.

Vertegenwoordiger van de burger

Van de Grift en Van Zon werken samen aan het onderzoeksproject Consumers on the March: Civic Activism and Political Representation in Europe, 1960s to 1990s. Dit project gaat over de historische ontwikkeling van consumentenactivisme en consumentenvertegenwoordiging binnen de Europese gemeenschap. Al vanaf de jaren zestig zeiden consumentenorganisaties: ‘wij vertegenwoordigen burgers, wij weten wat er bij hen speelt’. “Natuurlijk is het belangrijk om daarbij meteen te zeggen dat we er niet vanuit gaan dat dat ook het geval was,” legt Van de Grift uit. “Waar wij in geïnteresseerd zijn is waarom het consumentenorganisaties op bepaalde momenten in de geschiedenis lukt om zich als vertegenwoordiger van die burger te presenteren.”

Van Nutri-Score tot groeihormonenboycott

Vandaag de dag kunnen we de vertegenwoordiging van consumentenbelangen terugzien in bijvoorbeeld de Nutri-Score die op voedingsproducten in de supermarkt staan. Een product krijgt een score die aangeeft hoe gezond een product precies is. “Over die definities van wat geldt als gezond en wat niet is jarenlang gevochten op Europees niveau, onder meer door consumentenorganisaties,” vertelt Van Zon. Maar ook in het verleden is zijn voorbeelden van consumentenvertegenwoordiging te zien. Denk bijvoorbeeld aan het verbod op het gebruik van groeihormonen in rundvlees. “In de jaren zeventig ontstonden er zorgen over de effecten van die hormonen op mensen,” legt Van Zon uit. “Consumentenorganisaties gingen rundvlees boycotten. Daarmee zetten zij de hele Europese markt onder druk.”