Het mag best wat minder zijn, welzijn is belangrijker
De maatschappelijke ontwrichting door het Corona virus raakt ons allemaal, en op heel verschillende manieren. Ze heeft gevolgen voor onze gezondheidssituatie, ons sociale leven en dagelijks werk, school of opleiding. Maar de crisissituatie heeft ook gevolgen voor de samenleving als geheel, de economie, de politiek, bestuur en management. Wat zien bestuurs- en organisatiewetenschappers van de Universiteit Utrecht?
Aflevering 4: Paul Boselie en Eva Knies, hoogleraren in Human Resource Management, zien dat organisaties met thuiswerkend personeel voor bijzondere uitdagingen staan. Eva Knies geeft leidinggevenden een aantal heldere handreikingen, Paul Boselie benadrukt het nog groter geworden belang van het luisteren naar medewerkers, en van erkennen en waarderen – zeker ook in de wetenschap: ‘De huidige werksituatie nodigt uit tot een 24/7 maatschappij waarin iedereen continu ‘aan’ staat. Dat gaan we niet lang volhouden. Zorg dat medewerkers ook vrij nemen om bij te komen. Publiceren is even niet zo belangrijk, medewerker- en studentenwelzijn wel.’
Accepteer dan niet alles lukt en stel redelijke doelen
‘In deze onzekere tijden waarin veel mensen noodgedwongen thuiswerken, is voor het leidinggevenden cruciaal om ervoor te zorgen dat werkprocessen zoveel mogelijk op gang blijven en medewerkers alle ballen in de lucht kunnen houden (werk, kinderen, de zorg voor naasten)’ zegt Eva Knies, hoogleraar Strategisch Human Resource Management.
‘Het eerste dat zij moeten doen, is aandacht geven aan hun medewerkers en zorgen voor verbinding. Dat kan door elkaar individueel en in teamverband regelmatig online te treffen en te bespreken hoe iedereen erbij zit; wat iedereen nodig heeft om het werk goed te kunnen doen. Online ‘koffiemomenten’ zonder agenda kunnen ook helpen om groepsgevoel te creëren en vast te houden.
Zorg voor verbinding en wees helder over verwachtingen
Daarnaast is het belangrijk om helder te zijn over verwachtingen. Veel medewerkers kunnen door omstandigheden niet zo productief zijn als anders. Het is voor hen prettig als dat expliciet wordt erkend door de leidinggevende en afspraken gemaakt worden over welke werkzaamheden prioriteit hebben. Zo voorkom je dat medewerkers het gevoel hebben op alle fronten (werk en privé) tekort te schieten. Accepteer dat niet alles lukt en stel redelijke doelen.’
Paul Boselie sluit zich bij Eva Knies aan: ‘Het zijn bizarre tijden. De wetenschap moet vrijwel geheel vanuit huis vormgegeven worden en dat thuiswerken vraagt veel van het wetenschappelijke en ondersteunende personeel. Het piept en kraakt in sommige huishoudens. Werk en privé lopen door elkaar heen. Om medewerkers te kunnen laten functioneren is leiderschap op alle niveaus, praktisch en door waarden gedreven, essentieel. Regelmatig aandacht voor je medewerkers hoort daarbij. Vragen stellen als “hoe gaat het met je?”, “waar loop je tegenaan?” en “wat kan ik voor je doen?”. Dat is best lastig als mensen elkaar alleen online kunnen ontmoeten.
Daarnaast is het van belang om als leidinggevende vooral te luisteren, en niet te veel te zenden. De werkdruk is al hoog genoeg voor de meeste werknemers. Zorg voor een onderscheid tussen werk en privé door bijvoorbeeld bewust niet te mailen in het weekend en de avonduren. De scheiding tussen werk- en privétijd is juist nu heel belangrijk. De huidige werksituatie nodigt uit tot een 24/7 maatschappij waarin iedereen continu ‘aan’ staat. Dat gaan we niet lang volhouden. Zorg dat medewerkers ook vrij nemen en vakantie opnemen om bij te kunnen komen. Publiceren is even niet zo belangrijk, medewerker- en studentenwelzijn wel.'
Die ene unieke publicatie in Science of Nature is ondergeschikt gemaakt aan de gezamenlijke zoektocht naar oplossingen voor ons land en de wereld.
Erkennen en waarderen in tijden van crisis
Naast hoogleraar is Paul Boselie ook voorzitter van het Erkennen en Waarderen programma van de Universiteit Utrecht. In die hoedanigheid is hij bijzonder gespitst op de effecten van de huidige omstandigheden op de werkomstandigheden in de wetenschap.
‘De aard van ons werk is radicaal veranderd,’ zegt Paul Boselie. ‘Dat is bijvoorbeeld zichtbaar in het online-onderwijs. De universiteiten blijven open maar de werkwijze is compleet anders. Ook onderzoek krijgt voor velen een heel ander karakter. Dataverzameling wordt vertraagd, laboratoria kunnen niet worden gebruikt, veldwerk is begrensd en bezoeken aan het buitenland zijn uitgesteld.
Een positieve ontwikkeling is wel de zichtbaarheid van onze maatschappelijke impact. Publicaties die betrekking hebben op Corona onderzoek zijn toegankelijk gemaakt. En Open Science krijgt ook gestalte door de samenwerking van instituten in het onderzoek naar medicijnen. Die ene unieke publicatie in Science of Nature is ondergeschikt gemaakt aan de gezamenlijke zoektocht naar oplossingen voor ons land en de wereld.’
Wetenschap 2020 is samenwerking en teamscience
De boodschap is: ‘Het mag best wat minder zijn’
'In het licht van het recente VSNU e.a. (2019) paper over Erkenning en Waardering van de wetenschap hebben de recente ontwikkelingen invloed op de kerndomeinen onderwijs, onderzoek, impact en leiderschap. Leiderschap in deze crisistijd is misschien wel belangrijker dan ooit als het gaat om erkennen en waarderen.
In algemene zin communiceren verschillende bestuurders dat het bizarre tijden zijn, waarin niet alles zal lukken zoals we gewend zijn en niet alles het ambitieniveau zal halen dat we normaliter voor ogen hebben. Het is belangrijk dat bestuurders deze boodschap uit blijven dragen aan de universitaire gemeenschap: “Het mag best wat minder zijn”.
Om ons heen zien we tal van voorbeelden van collega’s die enorme bergen werk verzetten en ook andere mensen helpen. Dat is teamscience in de geest van het nieuwe Erkennen en Waarderen zoals dat door de VSNU e.a. werd bepleit. Laten we die mensen niet vergeten, en waarderen om wat zij nu doen. Dat mag wat mij betreft ook meegenomen worden in de beoordelingen in de nabije toekomst.
De omstandigheden waarin we op dit moment moeten werken, vragen veel van alle betrokkenen, heel veel. Het is aan de betrokkenen zelf, met leidinggevenden voorop, om daar een gebalanceerde invulling aan te geven. Wetenschap 2020 is samenwerking en teamscience.'